گجت نیوز آخرین اخبار تکنولوژی، علم و خودرو 
ترکیه توانست با رونمایی از هواپیما نظامی نسل پنجم Kaan نگاه‌ها را به‌خود جلب کند. اما آیا جنگنده نسل پنجم ترکیه را می‌توان با غول‌هایی همچون F35 یا اف 22 آمریکا مقایسه کرد؟
تا چندی پیش اگر می‌خواستید به جنگنده های نسل پنجم جهان اشاره کنید، صرفا اف 22 و F35 را به‌عنوان گزینه‌های عملیاتی در اختیار داشتید. چراکه روس‌ها و چینی‌ها هنوز موفق به تولید انبوه نمونه‌های موفق جنگنده‌های نسل پنجم خود نشده‌اند. اما حالا ترکیه به‌عنوان یک قدرت هوایی خودنمایی می‌کند.
مقایسه دو جنگنده نسل پنجم ترکیه و آمریکا، اف 22 رپتور و کاآن
برای مقایسه بد نیست بدانید که آمریکا بیش از هزار فروند از پرنده‌های فوق‌العاده پیشرفته خود را تولید کرده است؛ اما چین و روسیه روی هم رفته ۲۵۰ فروند جنگنده نسل پنج هم در اختیار ندارند. این وضعیت به هزینه‌های بسیار سنگین توسعه و ساخت این جنگنده‌ها و همچنین فناوری‌های بسیار پیشرفته مورد استفاده مربوط می‌شود. حالا نگاه‌ها به سمت ترکیه معطوف شده است که می‌خواهد با بزرگان صنعت هوایی رقابت کند. اما چطور ترکیه توانسته است نسخه اولیه یک جنگنده نسل پنجم را توسعه داده و به پرواز درآورد؟
پیش از مقایسه جنگنده نسل پنجم کاآن ترکیه و اف 22 باید نگاهی به‌وضعیت دیگر کشورها نیز داشته باشیم. ژاپن به‌عنوان یکی از متحدان آمریکا تنها توانسته یک نمونه آزمایشی از نسل پنجم جنگنده ها را توسعه دهد. کشورهای اروپایی نیز گمان می‌کنند که می‌توانند تهدیدهای امنیتی خود را با جنگنده های یوروفایتر تایفون و رافال برطرف کنند. در واقع آنها تمایلی به آغاز یک پروژه بزرگ هوایی ندارند و می‌خواهند مستقیما سراغ جنگنده های نسل ششم بروند.
جنگنده F22
هرچند چندین دهه است که ترکیه می‌خواهد یک صنعت هوافضا ملی پیشرفته را توسعه دهد. مقامات ترکیه می‌خواهند توانایی توسعه و استفاده از فناوری‌های پیشرفته میدان نبرد، سیستم‌های پروازی خودکار، سلاح‌های پیچیده و حسگرهای ضروری را داشته باشند و از آنها در یک پروژه ملی استفاده کنند. همین رویکرد نیز سبب شد که این کشور بتوانند در پروژه توسعه جنگنده آمریکایی F35 نقش پررنگی داشته باشد.
حضور اف 35 می‌توانست قدرت هوایی ترکیه را به‌شکل قابل‌توجهی ارتقا دهد. هرچند آنها تصمیم گرفتند سامانه موشکی S-400 را از روسیه برای نیروهای پدافندی خود خریداری کنند. این تصمیم سبب تنش در روابط با آمریکا گشت و در نهایت نیز ترکیه از پروژه توسعه جنگنده نسل پنجم اف 35 کنار گذاشته شد. در عوض ترک‌ها تصمیم گرفتند روی پروژه ملی خود سرمایه‌گذاری بیشتری کنند. پروژه‌ای که در سال ۲۰۱۸ آغاز شد و در سال ۲۰۲۴ با عنوان نسخه اولیه TAI KAAN اولین پرواز آزمایشی خود را انجام داد.
اولین نکته‌ای که باید هنگام مقایسه جنگنده نسل پنجم ترکیه با اف 22 آمریکا در نظر گرفت، به‌نقش آنها مربوط می‌شود. هر دو جنگنده برای برتری هوایی ساخته شده‌اند. در هنگام توسعه F22، احتمال سورپرایز شدن در خاک دشمن در نظر گرفته شده بود. به‌همین خاطر این جنگنده می‌تواند تهدیدهایی که در میدان دید هستند و یا آنهایی که فراتر از برد بصری هستند را به‌راحتی برطرف کند.
قدرت موتور و سرعت بالا نیز به اف 22 این توانایی را داده که با مانورهای شدید از حملات موشکی جان سالم به‌در برد. در واقع جنگنده نسل پنجم F22 ترکیبی از حسگرهای قدرتمند دوربرد، مانورپذیری بالا و سلاح‌های برد کوتاه و بلند را دارد که سبب می‌شود بی‌رقیب باشد. آیا این ویژگی‌ها برای یک پرنده رادارگریز ضروری است؟ خیر.
جنگنده F22
اگر وظیفه یک جنگنده صرفا دفاع از خاک یک کشور و ایجاد بازدارندگی باشد، این موارد ضروری نیستند. اما اگر قرار باشد برای برتری هوایی در کل جهان توسعه یابد، باید از هر نظر بهترین باشد. بنابراین از همین ابتدای کار باید گفت که مقایسه جنگنده نسل پنجم ترکیه با اف 22 چندان منصفانه نیست؛ زیرا F22 کاملا در یک سطح دیگر قرار دارد. البته پس از کنسل‌شدن پروژه خرید F35 و نبود گزینه جایگزین، ترکیه مجبور شد در رابطه با نقش جنگنده کاآن تجدیدنظر کند.
مقایسه مشخصات KAAN و F22 Raptor
بیایید ابتدا مقایسه جنگنده نسل پنجم ترکیه و اف 22 را با ابعاد شروع کنیم. پنهای بال اف 22 به ۱۳.۵۶ متر می‌رسد. در حالیکه این عدد برای کاآن حدود ۱۴ متر است. طول و ارتفاع جنگنده آمریکایی نیز به‌ترتیب برابر با ۱۸.۹۲ و ۵.۰۸ متر است. در حالیکه این اعداد برای رقیب ترک ۲۱ و ۶ متر هستند. مساحت بال F22 تقریبا ۷۸ متر مربع است و این میزان برای جنگنده ترکیه‌ای ۶۰ متر مربع عنوان شده است.
جنگنده F22
وزن F22 در حالت خالی به ۱۹.۷ تن می‌رسد. در حالیکه جنگنده نسل پنجم ترکیه بسیار سبکتر است و تنها ۱۴.۱۵ تن وزن دارد. البته ناگفته نماند که جنگنده کاآن هنوز در دست توسعه است و قطعا شاهد اضافه‌شدن تجهیزات بیشتر و پیشرفته‌تر به‌آن خواهیم بود. بدین‌ترتیب وزن جنگنده تا حدودی افزایش می‌یابد. شرکت لاکهید مارتین ظرفیت سوخت قابل‌حمل در محفظه داخلی اف 22 را ۸۲۰۰ کیلوگرم عنوان کرده است که در مقایسه با جنگنده نسل پنجم ترکیه ۲۰۰ کیلوگرم بیشتر است.
همچنین وزن جنگنده آمریکایی در هنگام نبرد (تسلیحات کامل، خلبان، ۵۰٪ سوخت در محفظه داخلی) می‌تواند حداکثر ۲۵.۲ تن باشد. این میزان در لیست مشخصات کاآن ۲۳.۲ تن نوشته شده است. در ادامه مقایسه مشخصات جنگنده نسل پنجم ترکیه با اف 22 به حداکثر فشار گرانش قابل تحمل می‌رسیم. در این زمینه دو جنگنده عملکردی تقریبا مشابه دارند.
حداکثر سقف پروازی F22 نیز برابر با ۶۵ هزار پا تعیین شده که نسبت به KAAN حدود ۱۰ هزار پا بیشتر است. حداکثر سرعت سلطان بلامنازع آسمان به ۲.۲۵ می‌رسد. در حالیکه جنگنده ترکیه‌ای نمي‌تواند رکوردی بیشتر از ۱.۸ ماخ را ثبت کند. شرکت لاکهید مارتین از دو موتور Pratt & Whitney F119-PW-100 برای اف 22 استفاده کرده است که می‌توانند با پس‌سوز روی‌هم رفته نیروی رانش ۷۰ هزار پوند را ارائه دهند.
جنگنده KAAN
این در حالی است که جنگنده نسل پنجم ترکیه از دو موتور توربوفن General Electric F110-GE-129 بهره می‌برد. این دو موتور می‌توانند در مجموع (به‌همراه پس‌سوز) نیروی رانش ۵۸ هزار پوند را تامین کنند. البته با توجه به‌شرایط موجود، بعید به‌نظر می‌رسد که ترکیه نسخه‌های نهایی جنگنده خود را با این موتور آمریکایی تولید کند. در حال حاضر روس‌ها پیشنهاد کمک در توسعه این جنگنده را ارائه داده‌اند و شرکت‌های هوانوردی ترکیه‌ای نیز در تلاش برای ارائه نمونه بومی جایگزین هستند.
نوبت به مقایسه جنگ‌افزارهای اف 22 با جنگنده نسل پنجم ترکیه رسیده است. اف 22 می‌تواند ۶ موشک هوا به‌هوا AIM-120 AMRAM و ۲ موشک AIM-9 Sidewinder را با خود حمل کند. پرنده آمریکایی در حمله به اهداف زمینی نیز توانمند است. اف 22 می‌تواند دو موشک ۱۰۰۰ پوندی JDAM یا ۸ موشک ۲۵۰ پوندی GBU-39 را با خود حمل کند. در کنار یکی از گزینه‌های بالا می‌توان دو موشک AIM-120 AMRAM و 2 موشک AIM-9 Sidewinder نیز قرار گیرند.
در مقایسه با اف 22، جنگنده نسل پنجم ترکیه به موشک‌های MRAAM، SRAAM و Meteor مجهز خواهد شد. البته قطعا ترکیه در آینده نیز برنامه‌های اختصاصی خود را برای مسلح‌کردن بهتر این جنگنده پیگیری خواهد کرد. همچنین نمونه اولیه جنگنده کاآن رادارگریز نیست؛ اما انتظار می‌رود که ترکیه در آینده از مواد و لایه‌های اختصاصی برای این موضوع استفاده کند. همچنین طراحی لبه‌ها و پنل‌های نیز اندکی تغییر خواهند داشت تا پرنده از دید رادارها پنهان بماند.
جنگنده F22
یکی از مولفه‌های تاثیرگذار در عملکرد هواپیما نرخ گردش پایدار یا همان STR است. این میزان حداکثر نرخ گردشی است که هواپیما می‌تواند بدون از دست‌دادن سرعت یا ارتفاع به آن دست یابد. در واقع شرایطی را نشان می‌دهد که در آن نیروی پسار (درگ) یک هواپیما در حال گردش با حداکثر تراست در دسترس برابر باشد. STR با تراست افزایش یافته و همزمان با افزایش درگ کاهش می‌یابد. این مولفه در هنگام نبردهایی که در برد بصری انجام می‌شوند، بسیار مهم است.
مقایسه اف 22 و جنگنده نسل پنجم ترکیه از برتری نسبی پرنده آمریکایی در این بخش حکایت دارد. البته سیستم‌های راداری اف 22 آنقدر عملکرد درخشانی دارند که این پرنده می‌توانند حتی جنگنده‌های نسل چهار را پیش از ظاهر شدن در رادار طرف مقابل نابود کند. هرچند اگر کار در نهایت به درگیری نزدیک کشیده شود، موشک‌های کوتاه‌برد هوابه‌هوا در کنار مانورپزیری بهتر کار دشمن را تمام خواهند کرد.
دیگر مولفه مهم در درگیری هوایی نرخ گردش فوری یا همان ITR است. اگر موقعی پیش بیاید که به‌هر دلیلی جنگنده نتواند از موشک‌های میان‌برد خود استفاده کند یا پیشتر آنها را استفاده کرده باشد، باید خود را در موقعیت شلیک قرار دهد. در این حالت ITR بهتر می‌تواند زمینه را برای سرنگون کردن هواپیمای متخاصم فراهم کند. مقایسه جنگنده نسل پنجم ترکیه و اف 22 در این زمینه نیز از برتری هواپیما آمریکایی خبر می‌دهد.
جنگنده KAAN
در حال حاضر اف 22 از حسگرها و سیستم‌های بسیار پیچیده‌ای بهره می‌برد و آمریکا نیز حاضر نیست آن را حتی به‌نزدیک‌ترین متحدانش صادر کند. همین موارد نیز در کنار موتور قدرتمند باعث شده‌اند که سایر جنگنده‌های نسل پنجم از جمله J-20 نتوانند چندان برای اف 22 خطرساز شوند. اگرچه کاآن در حالت کنونی توانایی برتری بر رقیب آمریکایی خود را ندارد، اما احتمال تجهیز شدن آن به فناوری‌های پیشرفته‌تر در آينده وجود دارد. همچنین ترکیه می‌تواند از این تجربه برای توسعه هواپیماهای بهتر استفاده کند.
نقش کاآن در آینده ترکیه
کشورهای مختلف با توجه به تهدیدهای موجود، ظرفیت‌های داخلی و جغرافیای منطقه‌ای رویکرد متفاوتی را در زمینه هواپیماهای جنگی خود اتخاذ می‌کنند. با توجه به رویدادهای چند سال اخیر، می‌توان به‌راحتی گفت که هدف اولیه ترکیه از توسعه جنگنده نسل پنجم کاآن جایگزینی F35 لایتنینگ بوده است. اما آیا ترکیه می‌تواند در این زمینه موفق شود؟ این موضوع به‌نقشی بستگی دارد که ترک‌ها برای اف 35 در نظر داشتند.
جنگنده F22
آیا آنها می‌خواستند از اف 35 به‌عنوان پلتفرمی برای حمله در کنار دیگر سیستم‌ها استفاده کنند تا برتری هوایی به‌دست آید؟ آیا قرار بود اف 35 صرفا هواپیمایی با توانایی‌های هجومی فوق‌العاده باشد که از آسمان ترکیه در برابر حملات دشمن دفاع می‌کند؟ یا اف 35 می‌بایست در هر شرایطی برتری هوایی را برای ارتش ترکیه به‌ارمغان می‌آورد؟
به‌نظر می‌رسد که ترک‌ها می‌خواستند در اصل با استفاده از سامانه موشکی S-400 آسمان خود را ایمن کنند و F-35 نیز نقشی مکمل را برای دفاع از آسمان داشته باشد. این هواپیما همچنین می‌توانست به‌لطف سیستم‌های پیشرفته خود برای حمله به اهداف مختلف زمینی و دریایی استفاده شود. بدین‌ترتیب اف 35 قادر بود همچون هیولایی باشد که دیگر کشورها را از حمله هوایی به ترکیه منصرف می‌کند.
هرچند شرایط چندان خوب پیش نرفت و سبب شد ترکیه برنامه جنگنده بومی خود را با سرعت بیشتری توسعه دهد. البته قطعا زمان زیادی برای رسیدن KAAN به‌تولید انبوه نیاز است. به‌همین خاطر ترکیه قراردادی ۲۳ میلیارد دلاری برای خرید ۴۰ فروندجنگنده F-16 جدید را با آمریکا امضا کرده است. آنها همچنین قرار است تجهیزات مورد نیاز برای ارتقا ۷۹ فروند F-16 قدیمی خود را دریافت کنند.
جنگنده KAAN
اینگونه به‌نظر می‌رسد که ترکیه مي‌خواسته جنگنده نسل پنجم خود را برای اهداف مختلفی توسعه دهد و به‌همین‌خاطر شاهد محفظه جنگ‌افزار بزرگتر در مقایسه با اف 22 هستیم. هرچند اگر ترکیه می‌خواهد کاآن حرفی در برابر بزرگان جهان داشته باشد، باید پلتفرم‌ها و سیستم‌های آن را ارتقا دهد. این موارد شامل بهبود سیستم‌های تشخیص و حمله به اهداف زمینی و هوایی، سیستم‌های دفاع هوایی و رادارگریزی می‌شوند.
با توجه به هزینه سرسام‌آور توسعه جنگنده های نسل پنجم و دستیابی به فناوری‌های پیشرفته، به‌نظر شما ترکیه می‌تواند این مسیر را ادامه داده و به‌قدرتی جهانی تبدیل شود؟
