به اعتقاد بسیاری از فعالان صنعت سینما، کیفیت فیلم های سینمای سال 2024 پایین است. در ادامه دلایل ضعیف بودن آثار اکران شده امسال را بخوانید.
به اعتقاد بسیاری از فعالان حوزه سینما و مخاطبان سینماشناس، آغاز سینمای جهان در سال 2024 ناامیدکننده بوده و کیفیت آثاری که تا به این لحظه در حال ساخت و اکران هستند، بسیار پایین است. مراسم جوایز اسکار سال 2024 با تمام خوبی و بدیهایش در اواخر اسفندماه سال 1402 پایان یافت و مطابق انتظار فیلم جذاب و هیجانانگیزی نظیر اوپنهایمر توانست جوایز را درو کرده و با خود به خانه ببرد.
موضوع مطلب ما برندگان اسکار سال 2024 نیست؛ اما بد نیست اشارهای به رکورددارهای سال جاری بیندازیم که عبارتند از: 13 نامزدی برای اوپنهایمر، بیچارگان با 11 نامزدی، قاتلان ماه گل با 10 نامزدی و باربی با 8 نامزدی. با اعلام جوایز اسکار تقریبا پرونده فیلمهای سال 2023 بسته شد و به قسمت بایگانیها رفت؛ اما پرونده جدیدی برای سال 2024 باز شد.
کیفیت فیلم های سینمای سال 2024 چطور است؟
به اعتقاد فعالان دنیای سینما، سال 2023 برای صنعت فیلمسازی سال خوب و سرشار از اتفاقات مثبت بوده و هیجانانگیز دنبال شده است. برای مثال ابتدای سال گذشته میلادی شاهد اکران و رونمایی از فیلم ترسناک و دلهرهآور مگان بودیم و سپس فیلم پنجه آهنی اکران شد که مخاطبان را خوشحال کرد.
پس از موفقیتهای فیلمسازان و کارگردانها در سال 2023 حالا به ارزیابی 6 ماهه نخست سال 2024 خواهیم پرداخت. تقریبا اغلب آثاری که تا امروز ساخته شده بد بودهاند و تاریخ دنیای سینما نیز ثابت کرده که ژانویه و فوریه برای این صنعت همراه با رکود و بیحاصلی است.
البته قرار نیست فصل رکود سینما دلیلی برای اکران فیلمهای بد و ضعیف باشد و چنین وضعیت آشفتهای را توجیه کند! سوالی که مطرح میشود این است: چرا تمام فیلمهای بد و حوصلهسربر چه در سالنهای سینما و چه پلتفرمهای نمایش خانگی با یکدیگر در آغاز سال 2024 اکران شدهاند؟
مهمتر اینکه چرا برخی آثار در این دوره اکران شده و آیا مخاطبان و تماشاگران حق ندارند با دیدن چنین فیلمهایی به سمت سرگرمیهای بهروزتر و جذابتری نظیر هوش مصنوعی، بازی یا شبکههای اجتماعی بروند؟ در ادامه به این قبیل سوالات پاسخ خواهیم داد. همراه ما باشید.
وضعیت سینمای سال 2023 چطور بوده؟
اواخر سال 2022 و اوایل سال جدید میلادی تمام توجهات معطوف به فیلم ترسناکی به نام مگان شده بود و هر جا که با مخاطب پیگیر دنیای سینما همصحبت میشدید، امکان نداشت از این فیلم و سایر آثار مورد انتظار سال 2023 حرفی زده نشود. مگان یک اثر ترسناک با رگههای مدرنیته است و توانست بر خلاف تصور عدهای، باکس آفیس را به آتش بکشد.
پس از اکران موفقیتآمیز مگان و دستاورد عالی آن در باکس آفیس، هر هفته یک فیلم جذاب و تماشایی اکران شد که میتوان به فیلم ترسناک اسکینامارینک، گمشده، استخر بی انتها، درب کابین را بزن و رقص جادویی مایک اشاره کرد. تنها اثری که نتوانست موفیت دندانگیری کسب کند، «مرد مورچهای و زنبورک: شیدایی کوانتومی» است که دلیل شکست آن، اکران همزمان با فیلمهای زیبایی مثل بزرگ تر و بازگشت به سئول بوده است (اسامی فیلمهایی که نام بردهایم نظر شخصی نویسنده نیست و جمعبندی نظر تحلیلگران است).
با این اوصاف ابتدای سال 2023 بسیار بهتر از آغاز ناامیدکننده سال 2024 بوده است. برای مثال میتوان به فیلم موزیکال دختران بدجنس اشاره کرد که جذابیت نسخه سینمایی اصلی و نمایشهای هیجانانگیز صحنهای را از بین برده است. این فیلم قرار بود از طریق پلتفرمهای پخش آنلاین اکران شود، ولی بهطرز عجیبی سر از سالنهای سینما درآورد. از دیگر آثاری که میتوان ناامیدکننده و غیرمنتظره خواند عبارتند از زنبوردار، کتاب کلارنس، ایستگاه فضایی بینالمللی، دختر میلر، آرگایل و مادام وب.
دو عامل کیفیت پایین فیلمها و اکرانهای بیحساب و کتاب و محافظهکارانه باعث شده تا آغاز سال 2024 فاجعهبار شود. تنها اسمی که میتوان روی سینمای امسال گذاشت، شکست مطلق و پی در پی است. البته نباید سراسر آثاری که به مرحله اکران رسیدهاند را ناامیدکننده خواند و بهصورت محدود چند مورد از کمپانیهای بزرگ موفق شدند آثاری بسازند که مخاطب با آنها ارتباط برقرار کند. متاسفانه وضعیت پلتفرمهای پخش آنلاین نیز نامساعد بوده است.
به عقیده منتقدان و صاحبنظران دنیای سینما، آنچه تا به این لحظه در سینمای سال 2024 دیده شده سراسر یأس و ناامیدی است. آثار مختلفی نظیر سرقت، آشپزخانه، اتکا به خود و… اکران شدهاند که هر یک از آنها در ژانرهای مختلفی نظیر رمانتیک، کمدی و علمی-تخیلی بودهاند؛ اما آنچه در پاسخ به تمامی اینها میتوان گفت کلمه «افتضاح» است.
چرا پلتفرمهای پخش آنلاین عملکرد بدی داشتهاند؟
سوالی که هماینک طرح آن جایز بهنظر میرسد این است که وضعیت اسفناک سالنهای سینما قابل درک است، اما چرا اوضاع و احوال شبکههای نمایش خانگی یا همان پلتفرمهای پخش آنلاین اینگونه بد است؟ پاسخ اولیه به این سوال، مراسم اسکار است. پلتفرمهای پخش آنلاین بهترین فیلمهای خود را اوایل سال میلادی اکران نمیکنند و برگ برندههای خودشان را برای روزهای پاییزی نگه میدارند.
کارگردانها تصور میکنند باید فیلمی بسازند که واجد شرایط دریافت یا نامزدی اسکار باشد؛ در حالی که اینطور نیست. در سال جاری آثار جالب توجهی از نظر مضمون داستان اکران شد که میتوان از جمله آنها به فیلم سرقت اشاره کرد. علاوه بر این، کارگردانها و بازیگران بااستعدادی وجود دارند که میتوانند فیلمهای جذاب و عالی بسازند.
در حال حاضر منتقدان و مخاطبان پیگیر و حرفهای دنیای سینما معتقدند که ماههای ابتدایی سال 2024 برای این صنعت فاجعهبار بوده است. سوال اینجاست که مخاطب و تماشاگر فیلمباز تا چه اندازهای میتواند چشمانداز منفی و ناامیدکننده سال جاری را تحمل کند و کجا طغیان خواهد کرد؟
به باور بسیاری از عاشقان دنیای سینما، امروزه بازار سریالهای تلویزیونی و مینی سریالها بهمراتب بهتر از فیلمها هستند و همین موضوع میتواند دلیلی متقن و قانعکننده برای کساد شدن بازار سینما بهحساب آید. شاید در نگاه اول این ادعا بیپایه و اساس بهنظر برسد، ولی ظاهرا حقیقت دارد.
خودتان را در نظر بگیرید؛ وقتی سریال جذابی مثل کارآگاه حقیقی و اربابان آسمان در حال پخش از پلتفرمهای پخش آنلاین است، کدام بخت برگشتهای مشتری پر و پا قرص فیلمهای سینمایی بیسروته سال 2024 میشود؟ شاید پیش خودتان بگویید که دو سریالی که نام بردیم با یکدیگر تفاوت کلی و موضوعی دارند؛ اما در چند چیز میتوان بین آنها وجوه اشتراک پیدا کرد:
- بازیهای بینظیر و عالی
- بودجههای هنگفت
- قصههای خوب
علت دیگر موفقیت سریالهای تلویزیونی و شکست فیلمهای سینمایی این است که ستارگان دنیای سینما به درون دنیای سریالها نفوذ کرده و جا افتادهاند؛ این موضوع در کشور ما نیز مشاهده میشود. برای مثال جودی فاستر را در فیلم سینمایی سکوت برهها در نظر بگیرید که چه زیبا از عهده ایفای نقش خود برآمد؛ حالا خانم فاستر در یکی از بهترین سریالهای شبکه اچ بی او ایفای نقش کرده و خوب هم بازی میکند.
باید توجه داشت که پلتفرمهای پخش آنلاین، ستارگان دنیای سینما را به یغما نبردهاند؛ آنها فقط شیوه روایت خود را جذابتر و مدت زمان کارشان را بیشتر کردهاند و دیگر برای جذب مخاطب درگیر فشارهای مختلف نیستند. البته میتوان ادعا کرد که اگر سریالهای فوق در قالب فیلم سینمایی به میدان میآمدند باز هم موفق میشدند و حتی میتوانستند بین آثار بیکیفیت 2024 تعادل برقرار کنند.
با این وجود نباید چنین مقایسه و تحلیلی داشته باشیم؛ چرا که اگر به تاریخ دنیای سینما نگاهی دقیق بیندازید، خواهید دید که هم در سال 2023 و هم در سالهای قبل از پاندمی کرونا، فیلمهای ابتدای سال هیجانانگیز و موفق بودند. جالب اینجاست موفقیت چنین آثاری جزوی از برنامه معمول کارگردانها بوده نه چیز دیگر!
آثاری نظیر تعقیب سر و شیشه محصول 2019، پدینگتون 2 و مسافر همیشگی محصول 2018 یا خاکستری و دنیای مخفی آریتی محصول 2012 از جمله فیلمهایی هستند که ابتدای همان سال اکران شده و توانستهاند موفقیت کسب کنند. همچنین اگر کمی به قبلتر بازگردید و کارنامه کارگردانها را رصد کنید، متوجه خواهید شد که سکوت برههای جاناتان دمی، راننده تاکسی اسکورسیزی و کاباره باب فاسی، همگی در آغاز سال میلادی به اکران درآمدهاند.
اگرچه مخاطبان هم معتقدند که ابتدای سال میلادی زمان خوبی برای اکران بهترین فیلمهای سینما نیست، اما تاریخ ادعای خلاف این باور دارد. دیدیم که حتی در ژانویه هم آثاری وجود داشته که اسکار بردهاند و نمیتوان با قطعیت گفت این برهه از زمان برای اکران فیلم مناسب نیست!
نمیدانیم چرا، اما سینما در سال 2024 برعکس عمل کرده و تاریخ خود را به دستهای سرد فراموشی سپرده است. نتیجه آلزایمر سینمای امسال، سر رفتن حوصله مخاطبان سینما و عصبی شدن آنهاست. البته حق میدهیم که از دوران کرونا به بعد صنعت سینما با چالشهای متعددی روبهرو شد؛ اما این موضوع دلیلی برای این همه سهلانگاری نیست.
به هر حال باید امیدوار باشیم که آنچه در سه ماهه نخست سال 2024 به وقوع پیوسته، یک شوخی و کمکاری بزرگ از سمت کارگردانها بوده و بهزودی اوضاع تغییر خواهد کرد. سال 2016 نیز همین اتفاق رخ داد، ولی خیلی زود ورق برگشت و جریان طبیعی دنیای سینما به مسیر خود بازگشت. شاید اثری مثل تلماسه بتواند آنچه تا الان دیدهایم را بشوید و ببرد!
امیدمان به آینده است و اینکه تهیهکنندگان برگهای برنده خود را بدون توجه به ماه ژانویه و فوریه اکران کنند تا روح تازهای به جسم بیجان صنعت سینما دمیده شود. هنوز فرصت برای جبران یک سه ماهه تلخ و ناامیدکننده وجود دارد و فقط باید همت کرد و دیگر هیچ.