فورد بهعنوان یکی از بزرگترین اتومبیلسازان جهان تعدادی از برترین کمپانی های خودروساز دنیا را تحت مالکیت خود داشته است. در ادامه با پنج مورد از این برندهای زیرمجموعه سابق فورد آشنا خواهیم شد.
فورد یکی از قدیمیترین کمپانیهای خودروسازی در دنیا به شمار میرود که در سال 1903 تاسیس شده و همچنان به عملکرد قدرتمند خود ادامه میدهد. فورد نخستین شرکتی بود که با معرفی خط تولید و سیستم اسمبلی مکانیزه موفق به ساخت اولین خودروی اقتصادی دنیا، یعنی مدل خاطرهانگیز Ford Model T شد.
طی صد و اندی سال گذشته فعالیت فورد فراتر از صنعت اتومبیلسازی رفت و این کمپانی در سایر حوزهها مثل هوافضا و تانکها نیز محصولاتی جذاب تولید کرد. هواپیماهای Ford Trimotor که امروز قیمت فوقالعاده بالایی دارند، در کنار تانکهای بسیار موفقی مثل ام 4 شرمن یا ضدتانک ام 10 که یکی از بهترین ماشینهای جنگی متفقین در جنگ جهانی دوم به شمار میرفت از جمله دستاوردهای مهم این برند خودروساز آمریکایی به شمار میروند.
در عین حال عمده شهرت Ford به خاطر خودروهاییست که در سالهای گذشته ساخته. سبد محصولات مختلف این کمپانی در طول سالهای گذشته دربرگیرنده انواع خودروهای سواری، شاسی بلند و وانتهاییست که برخی از آنها پس از گذشت سالهای طولانی همچنان روی خط تولید قرار داشته و طرفداران پر و پا قرصی هم دارند.
علاوه بر این، تصاحب کمپانیهای مختلف و استفاده از تکنولوژیها و دستاوردهای آنها به منظور حضور قدرتمند در حوزههای مختلف صنعت خودروسازی یا سایر بازارها نیز از جمله فعالیتهایی بوده که فورد با جدیت دنبال کرده و همچنان نیز در پی انجام آنهاست. این کمپانی البته بسیاری از کمپانیهای تحت تملک خود را پس از چندین سال واگذار نمود. با این حال دستاوردهای تکنولوژیک این کمپانیها و سودرسانی اقتصادیشان این برند بزرگ آمریکایی را در رسیدن به اهداف بلندپروازانهاش در ابعاد جهانی یاری دادهاند.
خودروسازان زیرمجموعه کمپانی فورد
در ادامه تعدادی از مطرحترین خودروسازانی که تحت مالکیت کمپانی فورد قرار داشتهاند را معرفی کرده و دستاوردهای فورد در همکاری با آنها را بهطور مختصر بررسی خواهیم نمود.
استون مارتین
بسیاری از ما استون مارتین را به خاطر تولید خودروهای فوق لوکس و ماشینهای اسپرت گرانقیمت و خاطرهانگیز مثل استون مارتین DB12 یا مدل 2.3 میلیون دلاری استون مارتین ولکان به خاطر داریم. این کمپانی برای نخستین بار در سال 1913 فعالیت خود را تحت نام «بمفورد و مارتین» آغاز نموده و در سالهای 1924 و 1925 با تغییر نام به «استون مارتین موتورز» دوره جدیدی را شروع کرد.
این کمپانی البته در طول حیاتش بارها با مشکلات اقتصادی دست و پنجه نرم کرده و حتی چندین بار تا آستانه ورشکستگی نیز پیش رفت. با این وجود در سال 1987 کمپانی فورد 75 درصد از سهام این کمپانی را خریداری کرد تا رسما آن را تحت تملک خود درآورد. همچنین در سال 1993 نیز فورد 25 درصد سهام باقیمانده استون مارتین را خریداری کرد تا به مالک قطعی و کامل آن تبدیل شود. این برند تحت مالکیت فورد کارخانهای جدید را در بلاکسهام انگلستان تاسیس کرد و در آن به تولید مدل DB7 پرداخت.
یان کالوم، یکی از کارمندان و طراحان سرشناس فورد، مسئولیت طراحی مدلهای افسانهای استون مارتین مثل V8 Vantage و V12 Vanquish را بر عهده گرفت. علاوه بر این، او همچنین از طراحی مشابهی برای ساخت خودروهای برندهای دیگر زیرمجموعه فورد مثل Jaguar XK نیز استفاده کرد و تعدادی از بهترین خودروهای انگلیسی تولید شده در تاریخ را طراحی نمود.
دوران مالکیت فورد بر استون مارتین البته در سال 2007 پایان یافت! در این سال، خودروساز انگلیسی به دیوید ریچاردز، مدیرعامل گروه مهندسی و خودروسازی Prodrive فروخته شد. در این میان البته برخی افراد معتقدند که استون مارتین هرگز جزو خودروسازهای مورد علاقه فورد نبوده است. با این وجود نباید این نکته را فراموش کرد که اگر فورد این کمپانی را در دهه 80 از ورشکستگی نجات نداده بود، احتمالا اکنون خبری از برند استون مارتین نبود!
جگوار
دیگر کمپانی خودروساز انگلیسی که زمانی تحت مالکیت فورد قرار داشته، جگوار است. Jaguar در سال 1989 و در حالیکه در شرایط مالی بدی به سر میبرد با قیمت 2.3 میلیارد دلار توسط فورد خریداری شد. هدف اصلی فورد از خرید این خودروساز انگلیسی حضور گستردهتر در بازار جهانی اتومبیلهای لوکس بود. با این حال، بر خلاف استون مارتین که توانست کمک بزرگی به ارتقای وجهه فورد در دنیا کند، خودروهای ساخته شده توسط جگوار نتوانستند اهداف فورد را برآورده کنند. مشکل اصلی، تعداد پایین خودروهای تولید شده توسط جگوار بود که بر خلاف انتظار تحلیلگران در آن زمان نتوانست زمینهساز حضور گسترده فورد در بازار محصولات لوکس شود.
البته جگوار تحت تملک فورد تعدادی از بهترین خودروهای تاریخ خود را تولید کرد. به عنوان مثال، مدل XJ X350 که در سال 2003 روانه بازار شد یکی از بهترین اتومبیلهای خانواده Jaguar XJ به شمار رفته و ابرخودرو جگوار XJ220 هم علیرغم بازار محدودی که داشت، توانست عملکرد درخشانی داشته باشد.
علیرغم تلاش موفقیت آمیز فورد برای احیای کمپانی جگوار و بقای این برند در سختترین سالهای عمرش، خودروساز انگلیسی هرگز نتوانست به اندازه کافی برای فورد سودآوری داشته باشد. بحران اقتصادی اواخر دهه اول قرن 21 بهطور خاص تاثیر منفی شدیدی روی جگوار گذاشت؛ بهطوری که بین سالهای 2007 تا 2008، این کمپانی متحمل ضرر سنگین 15 میلیارد دلاری شد! در پایان، فورد کمپانی جگوار را با قیمت 2.3 میلیارد دلار به تاتا موتورز فروخت.
لندرور
اولین مدل لندرور زیرمجموعهای از برند انگلیسی Rover بود که از قدیمیترین خودروسازان دنیا به شمار میرود. با این حال در سال 1978 برند خودروسازی «لندرور» به عنوان شرکتی مستقل پا به عرصه حیات گذاشت. سرانجام کمپانی بی ام و در سال 1994 هر دو برند Rover و Land Rover را خریداری کرد. با این وجود هیچیک از این دو کمپانی نتوانستند سوددهی اقتصادی چندانی برای بی ام و داشته باشند و در نتیجه این امر، در سال 2000، برند Land Rover به فورد فروخته شد.
این کمپانی خودروساز با بهرهگیری از ثروت فراوان کمپانی فورد موفق شد خط تولید محصولات خود را ارتقا داده و به دستاوردهای مهمی برسد. لندرور، تحت مالکیت فورد از سیستمهای تعلیق مستقل در محورهای عقب و جلو بهره برد و از فنرهای بادی با قابلیت تنظیم ارتفاع در محصولاتش استفاده کرد. علاوه بر این، بسیاری مدلهای لندرور نیز در سالهای گذشته از موتورهای قدرتمند شش و هشت سیلندر فورد بهرهمند بودند. البته از سال 2020، لندرور در ساخت موتور محصولاتش به خودکفایی رسیده و توانست خودروهایش را بهطور مستقل روانه بازار کند.
متاسفانه بحرانهای مالی ابتدای هزاره سوم آسیب شدیدی به فورد وارد کرده و ضررهایی هنگفت را به این برند وارد نمود. در نتیجه این اتفاقات، خودروساز آمریکایی ناچار شد لندرور و جگوار را به کمپانی هندی تاتاموتورز واگذار کند. همچنین تاتا موتورز نیز در سال 2013 با ادغام این دو برند انگلیسی، کمپانی جدید «Jaguar Land Rover» را پایهریزی کرد که از آن زمان عملکرد موفقی هم داشتهاند.
مرکوری
در میان کمپانی های خودروساز تحت مالکیت فورد، احتمالا «مرکوری» برای ما ناشناختهتر از سایرین است. این برند البته با سایر کمپانیهای مورد بحث در این متن تفاوتی کلیدی دارد؛ چراکه در واقع یکی از زیرمجموعههای ابتدایی خود فورد به شمار میرفته است! برند مرکوری در سال 1938 توسط مدیر فروش برند فورد، جک دیویس و با همکاری ادسل فورد، مدیرعامل وقت کمپانی Ford، تاسیس شد. در آن زمان این دو تصمیم گرفتند برندی مجزا از فورد و لینکلن را تاسیس کرده و تحت نام آن خودروهای پیشرفتهترشان را به فروش برسانند.
برند مرکوری در حقیقت بین دو برند فورد و لینکلن قرار میگرفت و محصولات میانرده این خودروساز را به مشتریان ارائه مینمود. در نتیجه این تقسیمبندی، مدلهای فوقالعاده محبوبی مثل فورد موستانگ (که به Mercury Cougar تغییر نام داده بود) با اندکی تغییرات در تریمها و ارتقای برخی مشخصات توسط این برند به فروش میرسیدند. علاوه بر این، مرکوری همچنین تعدادی از برترین خودروهای عضلانی تاریخ آمریکا را نیز تولید کرده؛ هرچند که اکثر آنها علیرغم ارائه مشخصات فنی بهتر نسبت به محصولات فورد، با استقبال کمتری روبرو شدند!
برند Mercury همواره در شمار بهترین زیرمجموعههای فورد به شمار میرفت و خودروهایی فوقالعاده تولید میکرد. با این وجود اواخر دهه اول قرن 21 و به دنبال افت چشمگیر سود و درآمد فورد در ابعاد گسترده جهانی، کمپانی مرکوری یکی از اولین برندهایی بود که توسط فورد کنار گذاشته شد! در سال 2011، مرکوری آخرین مدل از خودروهای خود، یعنی Grand Marquis را روانه بازار کرد و پس از آن، فورد این خودروساز را بهطور کامل ملغی کرد. با این وجود نام Mercury و خودروهای شگفتانگیزش همواره در ذهن علاقمندان به اتومبیلهای گردنکلفت آمریکایی باقی خواهد ماند.
ولوو
برند خودروسازی سوئدی ولوو در سال 1927 تاسیس شد و در طول حیاتش، بهجز خودروسازی در زمینههای دیگر مثل تولید کامیون یا ادوات ساختمانی نیز فعالیت کرد. در سال 1999 مدیران وقت Volvo تصمیم گرفتند بخش خودرو خود را واگذار کرده و بهطور خاص روی ساخت کامیونها و کشندهها تمرکز نمایند. در آن زمان فورد بخش خودروهای ولوو را با قیمت 6.4 میلیارد دلار خریداری کرد و آن را در کنار برندهای دیگری مثل استون مارتین، جگوار، لندرور و لینکلن به گروه خودروسازان پیشرو (PAG) خود الصاق کرد.
ولوو تحت مالکیت آمریکاییها مدلهای S80 و V70 را بر پایه پلتفرم EUCD فورد طراحی نموده و روانه بازار اروپا کرد. همچنین مدل استیشن V70 با قدرت 300 اسب بخاری نیز دیگر دستاورد این خودروساز طی این سالها به شمار میرود. از سوی دیگر، فورد هم با بهرهگیری از فناوریهای ایمنی و دستاوردهای تکنولوژیک ولوو محصولاتی نظیر Ford Five Hundred یا Ford Freestyle را تولید و به بازار عرضه کرد. این خودروها البته همگی از چرخه تولید خارج شدند؛ اما استفاده از برخی فناوریهای پیشرفته آن زمان ولوو مثل سیستم چهار چرخ متحرک و ایربگهای پردهای توانستند راه خود را به محصولات این کمپانی باز کرده و در محصولات دیگری مثل فورد تائوروس که جایگزین مدل نه چندان محبوب 500 شد نیز به کار روند.
با این وجود همانند تک تک برندهای دیگر بخش PAG فورد، ولوو نیز در طول دوران بحران اقتصادی غرب، توسط فورد به فروش رسید. این بار چینیها پیشقدم شدند و با پرداخت 1.8 میلیارد دلار، این خودروساز خوشنام سوئدی را تحت مالکیت برند Geely درآوردند.