آیا میدانستید که مصرف الکل میتواند موجب آسیب مغزی شود؟ ما در این مقاله قصد داریم تاثیرات مخرب الکل بر روی مغز را مورد بررسی قرار دهیم.
الکل به محض ورود به جریان خون بر روی مغز انسان تاثیر میگذارد. در یک فرد سالم، کبد به سرعت الکل را فیلتر کرده و بدن را از شر آن خلاص میکند، اما با این حال، هنگامی که یک فرد مصرف الکل بالایی داشته باشد، کبد نمیتواند الکل را به اندازه کافی فیلتر کند و در نتیجه تغییرات فوری در مغز رخ خواهد داد. توجه داشته باشید که مصرف الکل با گذشت زمان به مغز و کبد آسیب رسانده و مشکلات دائمی را برای افرد به وجود میآورد.
مصرف الکل میتواند تاثیرات طولانی مدت زیادی بر روی انتقال دهندههای عصبی مغز داشته باشد و اثربخشی آنها را کاهش دهد. مصرف الکل، سلولهای مغز را از بین برده و بافتهای آن را منقبض میکند. برخی از افرادی که مصرف الکل زیادی داشته باشند، دچار کمبود تغذیهای شده و آسیب بیشتری را تجربه خواهند کرد. علائم دقیق آسیب مغزی مرتبط با مصرف الکل به عواملی همانند سلامت عمومی فرد، میزان مصرف و عملکرد کبد بستگی دارد.
تاثیرات کوتاه مدت مصرف الکل روی مغز
همانظور که گفته شد، به محض ورود الکل به جریان خون، عملکرد مغز تغییر کرده و ممکن است اثرات کوتاه مدت زیر را ایجاد کند:
- تغییر در حالت
- کاهش فعالیتها
- خواب آلودگی
- افسردگی
- تغییر سطح انرژی
- از دست دادن حافظه
افرادی که علائم شدید و طولانی را تجربه میکنند، در معرض خطر مسمومیت با الکل قرار دارند. اتانول موجود در الکل، همانند سم عمل کرده و هنگامی که کبد قادر به اندازهگیری سریع این سم نباشد، فرد میتواند علائم مسمومیت با الکل را تجربه کند. مصرف بیش از حد الکل بر توانایی مغز تاثیر منفی خواهد گذاشت. علائم این وضعیت عبارتند از:
- استفراغ
- تشنج
- کندی ضربان قلب
- اختلال در خواب
- غش کردن
- کاهش دمای بدن
- رفلکس معده که میتواند موجب خفگی شود
- چرب شدن پوست
- سردی پوست
توجه داشته باشید که مصرف بیش از حد الکل موجب آسیب دائمی به مغز شده و میتواند مرگبار باشد. همچنین مصرف زیاد نوشابههای حاوی الکل هم میتواند موجب مسمومیت شود. افرادی که اندام کوچکی دارند یا مشروبات الکلی زیادی مصرف میکنند و سابقه بیماری کبد دارند هم در برابر مسمومیت با الکل، آسیبپذیرتر خواهند بود.
تاثیرات بلند مدت مصرف الکل روی مغز
مصرف الکل با گذشت زمان موجب آسیب دائمی به مغز خواهد شد. ما در ادامه مقاله به معرفی و بررسی عواملی خواهیم پرداخت که میتوانند تاثیرات بلند مدتی بر روی مغز داشته باشند.
سندرم ورنیکه کورساکوف
یکی از انواع آسیب مغزی مرتبط با الکل، سندرم ورنیکه کورساکوف است. این سندرم را میتوان نوعی اختلال مغزی دانست که در نتیجه مصرف زیاد و طولانی مدت الکل به وجود میآید. نامهای این اختلال، آنسفالوپاتی ورنیکه و سندرم کورساکوف بوده و هر دوی آنها به دلیل مصرف زیاد و طولانی مدت الکل که موجب کمبود ویتامین B1 یا تیامین میشود، رخ خواهند داد، اما مشکلات دیگری همانند اختلالات خوردن شدید، سرطان، ایدز و شرایطی که توانایی بدن برای جذب مواد مغذی را تحت تاثیر قرار میدهند هم ممکن است موجب ایجاد سندرم ورنیکه کورساکوف شوند. برخی علائم آنسفالوپاتی ورنیکه عبارتند از:
- گیجی و پریشانی که فراتر از دوره مستی ادامه مییابد
- سوء تغذیهای که موجب کاهش قابل توجه وزن میشود
- مشکل در حرکت چشمها و حرکتهای عجیب و غریب چشم
- ضعف در تعادل
فرد ممکن است پس از آنسفالوپاتی ورنیکه، نشانههایی از سندرم کورساکوف را تجربه کند. این اختلال نوعی زوال عقل بوده و علائم آن هم عبارتند از:
- بروز مشکل در تمرکز و حافظه
- تغییر در خلق و خو
- تغییر شخصیت
- عدم تصمیمگیری درست
- توهم زدن
- کاهش عملکردهای مختلف بدن همانند گفتار، بینایی و فعالیت روده و مثانه
مصرف مکملهای ویتامینی و پرهیز کامل از مصرف الکل، ممکن است علائم سندرم ورنیکه کورساکوف را حدود 2 سال پس از قطع مصرف الکل، کاهش دهد.
سندرم جنینی الکل
سندرم جنینی الکل به دلیل مصرف الکل در دوران بارداری به وجود میآید. این سندرم روی بسیاری از عملکردهای بدن تاثیر گذاشته و میتواند باعث آسیب مغزی شود. بد نیست بدانید که شدت علائم متفاوت است، اما میتواند شامل موارد زیر باشد، از جمله:
- ناتوانی ذهنی
- بیشفعالی
- ضعف حافظه
- مشکل در تمرکز کردن
- مشکلات بینایی و شنوایی
لازم به ذکر است که بهترین راه برای جلوگیری از ایجاد سندرم، خودداری از مصرف الکل است.
آسیب به سر
مصرف الکل میتواند فرد را در معرض تصادف، سقوط و سایر شرایطی که امکان وارد آمدن ضربه به سر را فراهم میکند، قرار دهد. آسیب به سر در کوتاه مدت میتواند موجب سردرگمی و گیجی شود، همچنین امکان ایجاد التهاب خطرناک مغز هم دور از انتظار نیست. آسیب های شدید سر ممکن است زندگی افراد را تهدید کند، زیرا آسیبهای موردنظر میتوانند بر روی توانایی مغز برای کنترل توابع ضروری همانند تنفس و فشار خون تاثیرگذار باشند. تاثیرات درازمدت آسیبهای سر متفاوت است، اما امکان دارد شامل موارد زیر باشند:
- زوال عقل
- تغییر در حالت یا رفتار
- افزایش خطر ابتلا به بیماری آلزایمر و بیماری پارکینسون
- تغییر در الگوهای جریان خون به مغز
- تاثیرات روانشناختی
الکل دارای تاثیرات روانی زیادی بوده که در ادامه به برخی از مهمترین آنها اشاره خواهیم کرد:
- تغییر شخصیت و خلق و خو
- مشکل تمرکز کردن
- افسردگی
مهمترین تاثیر روانشناختی مصرف الکل را میتوان اعتیاد به آن دانست. برخی افراد با مصرف الکل به آن وابسته شده و این وابستگی موجب میشود که مغز انسان، تشنه نوشیدن الکل شود. افرادی که شدیدا الکل مصرف میکنند، ممکن است به یک وضعیت خطرناک به نام جنون الکلی یا DT مبتلا شوند. جنون الکلی با علائم روانی زیر همراه خواهد بود:
- اضطراب
- بیخوابی
- تمایل شدید به الکل
- پارانویا
- توهم زدن
این وضعیت در صورت عدم درمان، میتواند زندگی بیشتر از یک سوم افرادی که تحت تاثیر قرار میدهد را بگیرد. افراد مبتلا به جنون الکلی ممکن است علائمی همانند تشنج، تغییر خطرناک در فشار خون و استفراغ و اسهال بیش از حد را تجربه کنند.
اثرات فیزیولوژیکی
مصرف الکل میتواند به مغز آسیب رسانده و عملکرد سایر سیستمهای بدن را مختل کند. اثرات فیزیولوژیکی مصرف الکل را میتوان موارد زیر دانست، از جمله:
- فشار خون بالا
- بیماری قلبی
- تغییر در ضربان قلب
- آسیب به عروق خونی
- بیماری کبد
- نارسایی کلیه
- پانکراتیت (التهاب لوزالمعده)
- ضعف در سیستم ایمنی بدن
- افزایش خطر ابتلا به برخی از سرطانها همانند سرطان مری، پستان، کبد و روده بزرگ
در نظر داشته باشید که مصرف الکل در زنان بیشتر از مردان تاثیر منفی داشته و علاوه بر آسیب مغزی و اختلال در عملکرد سیستمهای بدن، کبد را به شدت تحت تاثیر قرار خواهد داد.
جمعبندی مقاله آسیب مغزی
مصرف الکل موجب آسیب مغزی شده و سلامت عمومی فرد را تحت تاثیر قرار میدهد. نوشیدن الکل تاثیرات کوتاه مدت و بلند مدتی بر روی سلامت انسان دارد، اما در هر دو حالت به مغز آسیب وارد میکند. بهترین روش جلوگیری از آسیب مغزی ناشی از الکل را میتوان ترک آن دانست.