نور آبی نمایشگر گوشی چگونه روی کیفیت خواب تاثیر می‌گذارد؟

نور آبی نمایشگر گوشی می‌تواند تاثیر بسیار بدی روی کیفیت خواب داشته باشد. اما نور آبی صفحه نمایش گوشی یا تلویزیون چطور سبب بهم زدن ریتم طبیعی خواب بدن خواهد شد؟

نور آبی صفحه نمایش گوشی می‌تواند چرخه خواب را بهم بریزد. از آن جایی که کم خوابی تاثیرات منفی جبران ناپذیری روی بدن می‌گذارد، باید به شدت از آن دوری کرد. کمبود خواب سبب تجزیه آهسته و پیوسته مغز می‌شود، در نتیجه تاثیر منفی نور آبی نمایشگر گوشی رو سلامت جسمانی ما، بسیار بیشتر از چیزی است که تصور می‌کنید!

لامپ‌های فلورسنت و دیودهای متصاعدکننده نور (LED) در مقایسه با لامپ‌های رشته‌ای کارآمدتر بوده و در کنار مصرف انرژی کمتر، نور بهتری در اختیارمان قرار می‌دهند. به همین دلیل میزان استفاده از آن‌ها روز به روز بیشتر می‌شود. آن‌ها را امروز در هر جایی، از میز مطالعه گرفته تا صفحه نمایش تلویزیون و گوشی‌های هوشمند، مشاهده می‌کنید. اگرچه آن‌ها از بسیاری زوایا در زندگی انسان‌ها نقش مهمی دارند، اما نباید از عوارضشان مخصوصا روی خواب چشم‌پوشی کرد.

مشکل نور آبی نمایشگر گوشی (نور غیر طبیعی)

تمامی انواع نورهای غیر طبیعی همچون لامپ‌های ال ای دی‌، لامپ‌های فلورسنت و لامپ‌های رشته‌ای می‌توانند الگوی خواب را بهم بریزند. ساعت بیولوژیکی بدن انسان دارای ریتم خاصی است که بر اساس میزان نور تابیده شده به بدن کار می‌کند. نام آن «ریتم شبانه‌روزی» است. نکته بسیار مهم اینجاست که ریتم شبانه‌روزی، کنترل زمان‌بندی بسیاری از فرآیندهای فیزیولوژیکی مهم بدن را بر عهده دارد. این فرآیندها الگوی خواب و تغذیه و همچنین نحوه فعالیت مغز را مشخص کرده و تولید مجدد سلول‌ها به همراه ترشح هورمون‌ها را مدیریت می‌کنند.

وقتی بدن تنها تحت تاثیر نور طبیعی خورشید قرار دارد، بخش هیپوتالاموس مغز، الگوی خواب را بر اساس زمان روشنایی و تاریکی محیط تنظیم می‌کند. نور از طریق شبکیه چشم تشخیص داده شده و سیگنال‌هایی به هیپوتالاموس ارسال می‌شود. وقتی محیط بیرون رفته رفته رو به تاریکی می‌رود، هیپوتالاموس به بدن به منظور تولید هورمون‌های خواب همچون ملاتونین، سیگنال‌هایی ارسال خواهد کرد. اقدام دیگری که بدن بعد از دریافت این پیغام‌های هیپوتالاموس انجام خواهد داد، کاهش دما است. هر روز صبح، وقتی وجود نور در محیط احساس شد، دستور افزایش دما و تولید هورمون‌هایی همچون کورتیزول به منظور بیدار کردن بدن صادر می‌شود. متاسفانه این روال تنها زمانی رعایت خواهد شد که در جنگل یا خارج از محیط‌های شهری، به دور از منابع تولیدکننده نورهای غیر طبیعی و مخصوصا به دور از نور آبی نمایشگر گوشی زندگی کنید!

وقتی بدن در معرض نور غیر طبیعی نیز قرار می‌گیرد، ریتم طبیعی بدن دچار اختلال خواهد شد. اکنون بدون توجه به ساعت، شبکیه چشم در هر زمانی می‌تواند نور دریافت کند، به همین دلیل بدن زمان صحیح به منظور آماده‌سازی برای خواب را درک نخواهد کرد. بد نیست بدانید در زمان عدم وجود نور طبیعی (بعد از غروب آفتاب)، قرارگیری در معرض نور اتاق، میزان ملاتونین ترشح شده در بدن به میزان 85 درصد کاهش پیدا خواهد کرد! این نتیجه‌ای است که بر اساس تحقیق در محیط‌های آزمایشگاهی به دست آمده است.

نور آبی نمایشگر گوشی و الگوی خواب

لامپ‌های فلورسنت و لامپ‌های ال ای دی، از دو زاویه مختلف، خواب انسان را نشانه می‌روند؛ آن‌ها در کنار تولید نور غیر طبیعی و تابش آن به شبکیه چشم، که مشکل ناشی از آن در بالا ذکر شد، نور آبی نیز تولید می‌کنند.

طول موج نور آبی که توسط نمایشگر وسایل دیجیتالی تولید می‌شود، در حالت روانی انسان تغییر ایجاد کرده و زمان نشان دادن واکنش توسط مغز را افزایش می‌دهد. این موضوع در طول روز، که فرد در صورت داشتن هشیاری بالاتر، در هر کاری موفق‌تر خواهد بود، بسیار خوب به نظر می‌رسد، اما طی شب، تبدیل به دردسری بزرگ می‌شود.

بر اساس تحقیقات، قرارگیری در معرض نور آبی نمایشگر گوشی یا تمامی انواع صفحه نمایش‌های تولیدکننده آن، در مقایسه با تمامی انواع نورها، بیشترین تاثیر منفی را روی میزان تولید ملاتونین در بدن می‌گذارد. گفته می‌شود دلیل تاثیر زیاد نور آبی روی سطح هورمون ملاتونین و کیفیت خواب، طول موج کوتاه آن است، در نتیجه بدن بیشتر نسبت به آن حساسیت نشان می‌دهد.

بر اساس گفته‌های دیوید ارنست (David Earnest)، پروفسور و متخصص حوزه ریتم شبانه‌روزی در دانشکده پزشکی A&M تگزاس، در بحث نور و مغز انسان، طیفی از طول موج‌ها وجود دارد که روی ریتم شبانه‌روزی تاثیر می‌گذارد. در این طیف، نور آبی بیشتری تاثیر منفی را روی ریتم شبانه‌روزی خواهد داشت.

تحقیقی دیگر توسط دانشگاه تورنتو نشان داد افرادی که به وسیله استفاده از عینک و بهره بردن از اپلیکیشن‌های فیلترینگ مخصوص، خود را در شب از نور آبی نمایشگر گوشی در امان نگه می‌دارند، در مقایسه با افراد بدون توجه به تاثیر منفی آن روی خواب، سطح ملاتونین بیشتری در بدنشان خواهند داشت. نتیجه، داشتن خوابی باکیفیت‌تر است. یک سری مطالعه دیگر نشان داد نور آبی سبب می شود امواج مغزی دلتا، که مغز را به خوابیدن تحریک می‌کنند، سرکوب شوند. نور آبی نمایشگر گوشی علاوه بر آن، امواج مغزی آلفا، که مسبب افزایش سطح هشیاری هستند، را افزایش می‌دهد.

راهکار جلوگیری از مضرات نور آبی صفحه نمایش گوشی

برای داشتن خوابی با بیشترین کیفیت ممکن، باید استفاده از نورهای غیر طبیعی را کنار بگذاریم. به طور واضح انجام این کار در عصر مدرن امروزی غیر ممکن است، به همین دلیل باید به فکر به حداقل رساندن مشکلات ناشی از آن‌ها روی خواب باشیم.

به منظور جلوگیری از بروز مشکلات خواب، باید بین نیم ساعت الی یک ساعت قبل از رفتن به رخت خواب، از قرارگیری بدنتان در معرض نور غیر طبیعی خودداری کنید. این جمله نشان می‌دهد طی بازه زمانی یاد شده قبل از خواب، استفاده از گوشی هوشمند و تبلت و همچنین تماشای تلویزیون یا خیره شدن به نمایشگر کامپیوتر ممنوع است. تنها در این صورت بدنتان را در شرایطی مناسب به منظور تولید ملاتونین قرار خواهید داد.