دنباله دار نئووایز (NEOWISE) یک جرم آسمانی شگفتانگیز بوده که هماکنون در آسمان شب زمین قابل رویت است؛ اگر در روزهای اخیر این دنبالهدار را نبینیم، فرصت دیدن آن را تا 7 هزار سال آینده از دست خواهیم داد!
دنباله دار نئووایز (NEOWISE) جرمی آسمانی شامل یخ و سنگ بوده که به هنگام عبور از فضای اطراف سیاره ما و نزدیک شدن به خورشید، مقداری از اجزاء خود را از دست داده و ردی حیرتانگیز را به جا میگذارد. این دنبالهدار هماکنون در آسمانی شب سیاره ما قابل رویت بوده و اگر آن را در روزهای اخیر نبینیم، تا فراهم شدن فرصت بدی برای رویت نئووایز در آسمان باید 7 هزار سال صبر کرد!
اجرامی مانند نئووایز در مسیری مخصوص به دور اجرام سنگینتر مانند خورشید حرکت میکنند و مسیر مورد نظر به گونهای است که برای چندین هفته و ماه، بتوان دنبالهدار مورد نظر را در آسمان شب دید. پس از سپری شدن این مدت، دنبالهدار به راه خود ادامه داده و از سیاره ما دورتر و دورتر میشود.
در 27 مارس گذشته بود که تلسکوپ فضایی نقشهبردار فروسرخ میدان وسیع ناسا اولین اطلاعات مربوط به دنباله دار نئووایز را ثبت کرد و در آن زمان خبر میهمان ناخوانده فضای اطراف زمین منتشر شد. این دنبالهدار با نام رسمی “C/2020 F3” شناخته میشود و از ماه ژوئن تاکنون هم علاقهمندان به مباحث ستاره شناسی و شیفتگان تماشای آسمان شب، مناظر شگفتانگیزی را از حضور نئووایز در آسمان به ثبت رساندهاند. حتی فضانوردان ایستگاه بینالمللی فضایی (ISS) هم توجه ویژهای به نئووایز داشتهاند و ویدیو زیر دنبالهدار مورد نظر را از زاویه دید این دانشمندان نشان میدهد:
تماشای دنباله دار نئووایز از داخل ISS
ویدیو بالا در تاریخ 5 جولای به ثبت رسیده است.
یکی از دانشمندان ارشد ناسا به نام جوزف مازیرو (Joseph Masiero) میگوید که بررسی امواج مادون قرمز ساطع شده از دنباله دار نئووایز نشان میدهد که جرم آسمانی مورد نظر 5 کیلومتر قطر دارد. از طرف دیگر ترکیب دادههای مادون قرمز با اطلاعات جمعآوری شده از نور طبیعی دنبالهدار نشان میدهد که هسته نئووایز با ذراتی تیره رنگ پوشیده شده است؛ ذراتی که در اوایل تولد منظومه شمسی و زمان شکلگیری جرم آسمانی در 4.6 میلیارد سال پیش، به وجود آمدهاند.
البته جرم آسمانی نئووایز برخلاف ستارههای دنبالهدار، عمر کوتاهی ندارد؛ ستارههای دنبالهدار معمولا ابعاد کوچکی داشته و پس از رسیدن به اتمسفر زمین، با به جا گذاشتن ردی شگفتانگیز از خود، نابود میشوند. با این حال جالب است بدانیم که C/2020 F3 هماکنون در فاصله 100 میلیون کیلومتری از زمین قرار گرفته و با وجود فاصله بسیار دور آن، خورشید رد به جا مانده از ذرات تشکیل دهنده دنبالهدار را نورانی کرده و آنچه در ویدیو بالا و کلیپ زیر میبینیم را به وجود آورده است:
رویت نئووایز در آسمان
در سوم جولای بود که دنباله دار نئووایز به نزدیکترین فاصله از خورشید رسید و پس از طی کردن این مرحله از سفر، جرم آسمانی مورد نظر در مسیر طولانی خود برای بازگشت به قسمتهای بیرونی منظومه شمسی قرار گرفت. البته خبر خوشحال کننده این بوده که اگر تاکنون نئووایز را ندیدهاید، هنوز فرصت تماشای آن از دست نرفته است.
در حالی که این دنبالهدار مشغول دور شدن از خورشید بوده، بررسیها نشان میدهند که نئووایز هماکنون در مسیر نزدیک شدن به زمین است و در تاریخ 22 جولای (1 مرداد) به نزدیکترین فاصله خود از محل زندگی ما میرسد.
گفته شده که در نیمکره شمالی سیاره، دیگر امکان دیدن دنبالهدار قبل از طلوع خورشید وجود ندارد، اما بین روزهای 14 تا 19 جولای (24 تا 29 تیر) میتوان نئووایز را در حدود نود دقیقه بعد از غروب خورشید در آسمان دید. البته توصیه شده که برای دید بهتر علاقهمندان از تلسکوپ یا دوربینهای شکاری استفاده کنند.
البته گفته شده که بر اساس موقعیت مکانی علاقهمندان، محل رویت دنباله دار نئووایز در آسمان و زمان مشاهده آن متغیر است.
متاسفانه در ماه آگوست این دنبالهدار از زمین خداحافظی میکند و میتوان تخمین زد که پس از گذر 6800 سال، نئووایز مجددا به سیاره ما نزدیک خواهد شد و زمینیان میتوانند در آن زمان دنبالهدار را در آسمان ببینند. البته مشخص نیست که نئووایز در آن شرایط سیاره ما را به چه شکلی خواهد دید!