موشک NLAW اوکراینی‌ها خواب را از نیروهای زرهی روسیه دریغ کرده است

کشورهای اروپایی شمار زیادی موشک ضد تانک NLAW در اختیار اوکراین قرار داده‌اند که خسارات زیادی بر پیکر نیروهای زرهی روسیه وارد نموده است.

موشک NLAW که با نام RB-57 و MBT LAW نیز شناخته می‌شود، یک محصول ضد زره ساخت کمپانی هوافضا، امنیتی و دفاعی سوئدی ساب (Saab) است. موشک مذکور به سفارش وزارت دفاع بریتانیا و با همکاری شعبه بریتانیایی کمپانی هوافضا، امنیتی و دفاعی فرانسوی تالس (Thales) موسوم به Thales Air Defence که در زمینه ساخت سیستم‌های پدافندی و موشکی کوتاه برد فعالیت دارد، طراحی و ساخته شد.

پروژه این موشک از سال 2002 آغاز و در 2005 وارد خدمه اولیه خود شد. تولید انبوه و ورود به خدمت رسمی آن نیز به ترتیب در سال‌های 2008 و 2009 آغاز شد. هدف از ساخت این موشک دستیابی به یک سلاح ضد تانک با قابلیت عملکرد در همه شرایط جنگی و شلیک از هر محیطی بود.

در ساخت NLAW از سرجنگی موشک ضدتانک RBS 56B BILL 2 و سیستم آتش امن جهت شلیک از درون محیط‌های بسته مانند سامانه راکت انداز AT4 CS استفاده شد؛ هر دو سلاح نام برده شده نیز توسط ساب طراحی و تولید می‌شوند.

این موشک از نوع شلیک کن و فراموش کن است، بدان معنا که پس از شلیک دیگر نیازی به هدایت توسط کاربر انسانی نداشته و خود به صورت خودکار با کمک سیستم ناوبری داخلی (اینرسایی) به سمت هدف پرواز می‌کند. چنین قابلیتی به لطف سیستم هدایتی منحصر به فرد این موشک بدست آمده است که در ادامه به شرح آن می‌‌پردازیم.

اما ابتدا برای مقایسه در نظر داشته باشید در حال حاضر علاوه بر NLAW، تنها 7 نوع موشک ضد تانک دوش پرتاب از نوع شلیک کن و فراموش کن در دنیا وجود دارد که شامل FGM-148 جاولین ( Javelin) آمریکایی، نمونه دوش پرتاب اسپایک (Spike) اسرائیلی، MMP فرانسوی، HJ-12 چینی، Type 01 LMAT ژاپنی، AT-1K Raybolt از کره جنوبی و KARAOK ساخت ترکیه است.

Spike ER

همچنین تنها 3 مدل موشک ضد تانک انفرادی شلیک کن و فراموش کن تاکنون ساخته شده که عبارت‌اند از TOW FF ساخت آمریکا، نمونه‌های بزرگ‌تر اسپایک و MPATGM ساخت هند که البته این مدل در مراحل پایانی توسعه است. این موشک‌ها توسط فرد شلیک شده، اما بزرگ‌تر از آن هستند که دوش پرتاب باشند. پرتابگر این موشک‌ها 3 پایه داشته و پس از استقرار روی زمین، شلیک می‌شود. در این بین TOW FF نیز تنها در حد نمونه اولیه باقی ماند و هیچگاه وارد خدمت نشد. در واقع اسپایک تنها موشک ضدتانک انفرادی است که هدایت شلیک کن و فراموش کن دارد.

و اما وجه مشترک تمام موشک‌های عنوان در سیستم هدایتی آن‌هاست. این موشک‌ها در دماغه خود یک سنسور تصویرساز فروسرخ دارند که با کمک آن تصویر حرارتی هدف را دیده و به سمت آن پرواز می‌کنند. این روش که هدایتی غیرفعال محسوب می‌شود، سبب بی‌نیازی موشک از کاربر انسانی می‌شود.

اما در MBT LAW کاربر پیش از شلیک بایستی توسط چشمی تلسکوپی که روی لوله پرتاب وجود دارد، برای 3 ثانیه هدف مورد نظر را تعقیب و سپس موشک را شلیک کند. ظرف این مدت که کاربر هدف را تعقیب می‌کند، کامپیوتر موشک جهت حرکت، بسامد زاویه‌ای و سرعت آن را اندازه گرفته و پس از شلیک با پیشبینی مسیر هدف و محاسبه پارامترهای بدست آمده توسط الگوریتم خود، در یک نقطه به آن برخورد می‌کند. پیش از این چنین سیستم هدایتی تنها در موشک ضد تانک آمریکایی FGM-172 SRAW استفاده شده بود که برای زمانی کوتاه از 2002 تا 2006 در خدمت بود.

موشک NLAW

بیشینه برد این موشک تا 1 کیلومتر است؛ البته برد مفید آن که موشک همچنان احتمال اصابت بسیار بالایی دارد تا 800 متر است. موشک پس از شلیک در کمتر از 4 ثانیه به برد 800 متر می‌رسد. سرعت بالای 200 متر بر ثانیه (0.7 ماخ) سبب می‌شود تا حتی در صورتی که راننده خودروی هدف تصمیم به تغییر مسیر بگیرد، موشک فرصت کافی برای رسیدن به آن را داشته باشد. این موشک همچنین دارای مکانیزم خود تخریبی جهت افزایش ایمنی است و در صورتی که پس از پیمودن هزار متر به هیچ هدفی برخورد نکند، خود را منفجر کرده تا لاشه عمل نکرده آن بعدا خطر آفرین نشود.

یک ویژگی مرگبار دیگر NLAW قابلیت حمله از بالای آن است. سرجنگی به شدت انفجاری و ضد تانک آن که از نوع خرج گود است، به سمت پایین قرار گرفته است تا پس از رسیدن بالای سر هدف، آن را به طرف پایین منفجر کند. توان نفوذ این سرجنگی 2 کیلوگرمی بیش از 500 میلی‌متر می‌باشد که برای نابودی هر تانک از بالا (ضعیف‌ترین بخش زره) کافی است. موشک پس از رسیدن بالای هدف،‌ با کمک سنسور نوری و مغناطیسی (که حتی متوجه آلومینیوم نیز می‌شود) هدف را کشف و سرجنگی منفجر می‌شود. موشک در طول پرواز همواره یک متر بالاتر از ارتفاع هدف پرواز می‌کند.

روش حمله از بالای این موشک مشابه BILL 2 و BGM-71F TOW-2B است؛ در این دو موشک نیز خرج گود با زاویه 90 درجه به سمت پایین قرار گرفته است. این متد متفاوت از روش حمله از بالای موشک جاولین است. در این موشک سرجنگی هم راستا با موشک قرار داشته و پس از شلیک تا 150 متر بالا رفته و سپس روی هدف شیرجه می‌زند. این روش حمله سبب می‌شود تا موشک انرژی جنبشی و سرعت بالاتری داشته باشد و از تیرس سیستم حفاظت فعال تانک نیز در امان باشد. علاوه بر جاولین تنها چهار موشک MPATGM،‌ اسپایک، AT-1K Raybolt و HJ-12 چنین قابلیتی دارند.

این سلاح 12 کیلوگرم وزن دارند که 11.6 کیلوگرم آن مربوط به خود موشک است. سبکی پرتابگر و موشک سبب می‌شود حمل آن توسط چتربازان و سربازان به عنوان سلاح فرعی راحت باشد و هر کدام از آن‌ها علاوه بر اسلحه اصلی و فرعی، یک موشک ضد تانک نیز با خود حمل کنند. به دلیل استفاده از مواد کامپوزیتی، لوله پرتاب بسیار سبک است. روی این لوله دوربین چشمی هدف گیری با بزرگنمایی 2.5 برابر و دید در شب در کنار باتری قرار دارد. دکمه شلیک نیز روی دسته ارگونومیکی آن است. این پرتابگر یک بار مصرف بوده و پس از شلیک موشک، لوله دیگر بلا استفاده است.

موشک ان لاو 1 متر طول داشته و قطر آن به 15 سانتی‌متر می‌رسد. روش شلیک آن نیز به این صورت است که موشک ابتدا با انفجار یک خرج کوچک به بیرون از لوله پرتاب شده و پس از آنکه چند متر دور شد و به فاصله امن رسید، موتور راکتی سوخت جامد خود را روشن کرده و به سمت هدف پرواز می‌کند. چنین قابلیتی سبب می‌شود تا بتوان موشک را از محیط‌های بسته و مسقف نیز شلیک کرد؛ زیرا آتش عقبه چندانی ندارد. دیگر ویژگی این موشک که آن را به گزینه‌ای ایده آل برای شلیک از داخل ساختمان تبدیل می‌کند، قابلیت شلیک آن با زاویه منفی تا مثبت 45 درجه است.

اخلال در عملکرد و انحراف موشک NLAW غیرممکن است، زیرا هیچ گونه راه تماسی با خارج نداشته و فاقد هر نوع سنسور است. یک کاربر می‌تواند تنها ظرف مدت 5 ثانیه آن را آماده و در هر شرایط آب و هوایی و هر ساعت از روز شلیک کند. حداقل برد درگیری این موشک که خطری برای کاربر نداشته باشد 20 متر است و آن را به سلاحی کارامد برای نبردهای نزدیک به خصوص در شهر تبدیل می‌کند.

سربازان با این موشک علاوه بر تانک و هر خودروی زره پوش دیگر نظیر نفربر، می‌توانند خودروهای سبک و همچنین ساختمان‌ها و سنگرها را نیز مورد اصابت قرار دهند. البته NLAW علاوه بر قابلیت حمله از بالا، توان حمله مستقیم نیز دارد که با استفاده از آن می‌توان طیف گسترده‌ای از اهداف غیر زرهی یا زره پوش‌های سبک و حتی هلیکوپتر را هدف قرار داد.

تاکنون چند ده هزار موشک انلاو تولید شده و علاوه بر بریتانیا، کشورهای فنلاند، اندونزی، لوکزامبورگ، عربستان، مالزی، سوئد و سوئیس نیز کاربر آن هستند. اوکراین نیز تاکنون چند هزار عدد از آن‌ها را دریافت کرده که انگلستان 2 هزار عدد، فنلاند 1500 عدد، لوکزامبورگ 100 عدد و سوئد نیز تعداد نامشخصی (در مجموع 5 هزار سلاح ضد تانک شامل راکت AT4 و NALW) را برای مدافعان اوکراینی ارسال کرده‌اند. این موشک و جاولین در میدان نبرد علیه ارتش متجاوز روسیه بسیار خوش درخشیده و سهم بالایی از تلفات پرشمار خودروهای زرهی روسی مربوط به MBT LAW است.

هر موشک NLAW حدود 37 هزار دلار قیمت دارد و تنها ارزش موشک‌های MBT LAW اهدایی به اوکراین بیش از 200 میلون دلار است. هر یک از این موشک‌ها دارای عمر 20 سال هستند و هیچ نیازی به نگهداری و تعمیر ندارند. بدان معنا که باتری پرتابگر و موشکی که درون آن قرار دارد تا 20 سال پس از تولید همواره بدون هیچ مشکلی قابل استفاده است. دمای عملیاتی و نگه‌داری موشک نیز منفی 38 درجه تا مثبت 65 درجه است. علاوه بر این برای کار با این موشک به آموزش چندانی نیاز نیست و سربازان آموزش ندیده نیز می‌توانند به آسانی با آن کار کنند.