فرازمینی ها از سیارات ناشناخته و مرموز بی‌شماری زمین ما را زیر نظر دارند

با در نظر گرفتن موضوع احتمال وجود حیات فرازمینی در سیارات ناشناخته اطراف زمین، محققان به این سوال پاسخ داده‌اند که چه تعداد از این اجرام آسمانی سیاره ما را زیر نظر دارند.

وقتی صحبت از سیارات ناشناخته اطراف محل زندگی ما به میان می‌آید، محققان اکثرا به دنبال یافتن اجرام آسمانی هستند که از روی زمین می‌توان آن‌ها را دید. با این وجود گروهی از دانشمندان به تازگی ایده مورد نظر را از زاویه دیگری مورد بررسی قرار داده‌اند؛ این محققان می‌گویند تعداد بی‌شماری سیاره فراخورشیدی در اطراف هزار ستاره نزدیک زمین می‌گردند که دیدن محل زندگی ما از روی آن‌ها بسیار ساده است.

این‌طور که به نظر می‌رسد، رصدها و محاسبات نشان داده که در حال حاضر 1004 ستاره شبیه به خورشید اطراف زمین قرار گرفته که دور خود سیاره دارند. از روی هرکدام از این سیارات می‌توان رد مواد شیمیایی نشان دهنده وجود حیات روی زمین را تشخیص داد و اگر واقعا آدم فضایی‌ها روی یکی از این اجرام آسمانی قرار داشته باشند و تجهیزات آن‌ها هم به اندازه کافی پیشرفته باشد، به احتمال قوی آن‌ها تاکنون از وجود ما روی زمین باخبر شده‌اند. البته عدد 1004 نتیجه تحقیقات تا به امروز بوده و رفته‌رفته تعداد بیشتری از این ستاره‌های نزدیک به زمین پیدا می‌شوند.

اکتشاف سیارات ناشناخته

تمامی ستاره‌هایی که در تحقیق اخیر مورد توجه دانشمندان قرار گرفته‌اند، در فاصله تقریبی 300 سال نوری از زمین قرار دارند و برای شمردن تعداد آن‌ها از داده‌های ماهواره تس (TESS) ناسا و سایر داده‌های جمع‌آوری شده در مورد فضای اطراف زمین استفاده شد. البته باید بگوییم که با گذشت زمان و حرکت اجرام آسمانی و منظومه‌های موجود در کهکشان راه شیری، تعداد ستاره‌های اطراف زمین و سیارات ناشناخته اطراف آن‌ها که محل زندگی ما را می‌بینند، تغییر خواهد کرد.

لیسا کالتنگر (Lisa Kaltenegger)، ستاره شناس از دانشگاه کورنل می‌گوید که اگر آدم فضایی‌ها وجود داشته باشند، در صورت قرارگیری آن‌ها در فاصله نزدیک به زمین، موجودات مورد نظر خواهند توانست تا با رصد نشانه‌های بیولوژیکی حیات در اتمسفر زمین، از وجود جانداران در محل زندگی ما باخبر شوند. کالتنگر می‌گوید که حتی برخی از این ستاره‌های جالب‌توجه اطراف زمین بدون نیاز به هیچ تجهیزات خاصی در تاریکی شب قابل رویت هستند.

تیم کالتنگر اظهار کرده که ستاره شناسان ساکن سیاره‌های اطراف زمین برای پیدا کردن ما باید از همان روشی که ستاره شناسان زمینی استفاده می‌کنند، بهره ببرند. روشی که با نام «رصد ترانزیت» (transit observation) شناخته می‌شود و در آن، با نگاه کردن به تغییرات نوری یک ستاره زمانی که سیاره اطراف آن به دورش می‌چرخد، می‌توان از وجود سیاره و حتی اتمسفر سیارات اطراف باخبر شد.

به این ترتیب آدم فضایی‌های مورد نظر باید صبر کنند تا زمین دور خورشید بگردد و زمانی که سیاره ما بین خورشید و آن‌ها قرار گرفت، با آنالیز نور دریافتی، وجود ترکیبات شیمیایی زیستی را در اتمسفر ما تشخیص دهند.

تماشای زمین از سیاره‌های فراخورشیدی

اگر وضعیت چرخش زمین به دور خورشید را تصور کنید، خواهید دید که از هر زاویه‌ای سیاره ما به شکلی متفاوت دیده می‌شود. به بیان دیگر با در نظر گرفتن صفحه‌ای که زمین روی آن به دور خورشید می‌گردد، می‌توان مشخص کرد که دقیقا چه سیارات ناشناخته و دوردستی در بهترین موقعیت برای دیدن زمین قرار دارند. این در حالی بوده که اگر به عنوان مثال، موجودات فضایی دقیقا بالای صفحه چرخی مورد نظر قرار گرفته باشند و از بالا گردش ما به دور ستاره منظومه شمسی را ببینند، امکان تشخیص وجود حیات در زمین و آنالیز اتمسفر محل زندگی ما برای آن‌ها تقریبا صفر خواهد بود.

از میان 1004 ستاره‌ای که در اطراف خود فضایی مناسب برای شکل‌گیری حیات دارند و در تحقیقات اخیر فهرست شده‌اند، گفته شده که سیاره‌های اطراف 508 مورد می‌توانند در هر گردش خود، برای 10 ساعت امکان دیدن سیاره ما را داشته باشند. به بیان ساده‌تر، تنها نیمی از اجرام آسمانی اطراف هزار ستاره فهرست شده توسط کالتنگر، در موقعیت مناسبی برای بررسی دقیق سیاره ما قرار گرفته‌اند.

به علاوه حدودا 77 درصد ستاره‌های مورد نظر هم از نوع M هستند؛ ستاره‌های M با نام کوتوله‌های سرخ هم شناخته می‌شوند در دسته کوچک‌ترین و خنک‌ترین ستاره‌های جهان قرار دارند.

جاشوا پپر (Joshua Pepper)، فیزیکدانی از دانشگاه لیهای آمریکا می‌گوید که تنها تعداد اندکی سیاره فرازمینی اطراف محل زندگی ما در موقعیت مناسبی نسبت به زمین قرار دارند که بتوان آن‌ها را با تجهیزات زمینی رصد کرد. این مسئله به همان بحث عبور سیارات ناشناخته از جلوی ستاره میزبانشان مربوط می‌شود و اگر سیاره‌ای در موقعیت مناسبی قرار نداشته باشد، امکان دیدن آن از روز زمین میسر نمی‌شود.

ماهواره تس و سیارات ناشناخته

با این حال پپر که با کالتنگر در فهرست کردن این هزار ستاره همکاری کرده، می‌گوید که تمامی اجرام آسمانی اطراف ستاره‌های مورد نظر می‌توانند به خوبی زمین را ببینند و در صورت برخورداری از تجهیزات مناسب، از وجود انسان‌ها و سایر جانداران روی سیاره باخبر شوند. البته همان‌طور که اشاره شد، تنها سیاره‌های اطراف نیمی از این ستاره‌ها در بهترین موقعیت ممکن برای دیدن ما قرار گرفته‌اند.

تلسکوپ تس ناسا از زمانی که در سال 2018 به فضا پرتاب شد، کمک زیادی به شناخت بیشتر سیارات ناشناخته اطراف زمین کرده و تاکنون اطلاعات بسیار گسترده‌ای در مورد نادانسته‌های لبه‌های منظومه شمسی و همچنین منظومه‌های نزدیک به ما جمع‌آوری کرده است.

این در حالی بوده که ناسا در تلاش برای فرستاد یک تلسکوپ فضایی شگفت‌انگیزتر به نام تلسکوپ جیمز وب (James Webb Space)، به فضا بوده تا بتوان از طریق آن، کیهان را در طول موج‌های مادون قرمز رصد کرد و اطلاعات بیشتری در مورد مراحل اولیه شکل‌گیری کیهان و همچنین شرایط منظومه‌های اطراف زمین به دست آورد.

به دنبال موجودات فضایی

با این حال، محققانی مانند پپر و کالتنگر به دنبال محدود کردن جستجوی ما برای حیات فرازمینی هستند؛ این دانشمندان با خارج کردن سیارات ناشناخته و مرموزی که احتمال وجود حیات روی آن‌ها بسیار پایین بوده، تلاش دارند تا در ابتدا، کارایی تحقیقات برای یافتن آدم فضایی‌ها را بالا ببرند و در نهایت، سرعت پیدا کردن این جانداران، در صورت وجود آن‌ها را بیشتر کنند.

یکی از بهترین روش‌ها برای محدود کردن تحقیقات و افزایش کارایی جستجوی ما، پیدا کردن سیارات ناشناخته و مرموزی بوده که می‌توانند زمین را رصد کنند. کالتنگر می‌گوید که اگر ما بتوانیم سیاره‌ای با نشانه‌های حیات را پیدا کنیم، این احتمال وجود دارد که جانداران ساکن آن سیاره هم در حال تماشای ما هستند.

به این ترتیب اگر ما به دنبال اجرام آسمانی هستیم که امکان میزبانی موجودات هوشمند را داشته و توانایی ارتباط‌گیری با سیاره زمین را هم دارد، فهرست 1004 ستاره اخیر می‌تواند شروع خوبی برای این جستجو باشد.

مقاله تیم کالتنگر و پپر به زودی در ژورنال “Monthly Notices of the Royal Astronomical Society: Letters” منتشر خواهد شد.