موشک LOCAAS هوشمند، کوچک و بسیار مهلک بود

موشک LOCAAS یکی از پروژه‌های نوآورانه نیروی هوایی ایالات متحده آمریکا در اواخر دهه 1990 بود که در ادامه به معرفی و بررسی آن می‌پردازیم.

در سال 1998، نیروی هوایی و زمینی آمریکا با همکاری کمپانی هوافضا،‌ امنیتی و دفاعی آمریکایی لاکهید مارتین (Lockheed Martin) آزمایش یک موشک کروز هواپرتاب جدید را آغاز کردند که می‌توان آن را به چشم یک پهپاد انتحاری یا مهمات سرگردان نیز دید. نام این موشک LOCAAS بود که کوتاه شده عبارت “Low Cost Autonomous Attack System” به معنی «سیستم تهاجمی خودکار کم هزینه» است.

لوکاس موشکی بسیار کوچک با 79 سانتی‌متر طول و 45 کیلوگرم وزن بود که پس از رهاسازی از هواپیما، بال‌ها و پایدار کننده‌های افقی و عمودی دم خود را باز می‌کرد؛ در این حالت فاصله بین دو سر بال‌هایش از یکدیگر به 1.181 متر می‌رسید. البته امکان شلیک LOCAAS از سامانه‌های راکت انداز چندتایی M270 MLRS و M142 HIMARS نیز وجود داشت؛ بدین صورت که یک یا چند فروند از آن‌ها درون یک تیر موشک بالستیک MGM-140 ATACMS جایگذاری و شلیک می‌شدند.

این پهپاد انتحاری پس از رهاسازی از هواپیما یا خارج شدن از درون موشک ATACMS، موتور توربوجت کوچک خود که 140 نیوتون رانش داشت را روشن و با سرعت 370 کیلومتر بر ساعت تا برد 190 کیلومتر پرواز می‌کرد. البته موشک ATACMS خود 300 کیلومتر برد داشت که سبب می‌شد برد لوکاس به 500 کیلومتر برسد.

موتور توربوجت LOCAAS برای 30 دقیقه پرواز سوخت داشت و می‌توانست این زمان را صرف رسیدن به یک نقطه از پیش تعیین شده به منظور هدف قرار دادن اهداف مشخص کند یا برای 30 دقیقه توسط سیستم هدایت خودکار در آسمان پرسه زنی کرده و با استفاده از سنسورهای خود وقتی هدفی پیدا کرد، به سمتش پرواز آن را مورد اصابت قرار دهد. از این رو به لوکاس مهمات سرگردان نیز گفته می‌شود و می‌تواند با اهداف از پیش تعیین شده یا اهداف جدید درگیر شود.

موشک پس از رهاسازی با کمک سیستم هدایتی داخلی و سیستم هدایت ماهواره‌ای GPS به ناحیه مورد نظر خود رسیده و سپس با استفاده از یک رادار لیزری (لیدار) ارزان که در دماغه خود دارد، شروع به هدف‌ یابی می‌کند. لوکاس به هوش مصنوعی مجهز است و در صورتی که با چند هدف مواجه شود، پس از اسکن 3 بعدی و هندسی آن‌ها با لیدار، به حافظه و بانک اطلاعاتی خود از ادوات دشمن رجوع و الگوریتم سیستم پردازش تصویر آن، با ارزش‌ترین هدف را انتخاب می‌کند.

لاکهید مارتین همچنین آن را به سیستم پیوند داده (دیتا لینک) ماهواره‌ای با ارتباط دو طرفه مجهز کرده بود که به کاربر انسانی اجازه می‌داد از لحظه رهاسازی تا برخورد،‌ هدف‌یابی و هدایت موشک را در دست داشته و حتی آن را از مسیر و زاویه‌ای خاص به هدف کوبید. همچنین به کمک این سیستم می‌شد در صورت انصراف از حمله یا تصمیم به تغییر مسیر و هدف، موشک را مجددا برنامه ریزی کرد تا به صورت خودکار تخریب یا در مسیری متفاوت به سمت هدف جدید برود.

این موشک بسیار کوچک بود و به دلیل داشتن موتوری کوچک، اثر حرارتی آن نیز همچون سطح مقطع راداری‌اش بسیار کم است. همچنین با سرعت پایین پرواز می‌کند که سبب می‌شود کشف شدند نیز کار آسانی نباشد. ارتفاع پروازی پهپاد نیز قابل تنظیم است و می‌توان در ارتفاع پست به منظور پنهان ماندن از دید رادار و آشکارسازهای فروسرخ دشمن پرواز کرد.

سرجنگی موشک

حدود 8 کیلوگرم از وزن پهپاد مربوط به سرجنگی خرج انفجاری شکل دار EFP (نوعی خرج گود در دسته مهمات انرژی شیمیایی) آن بود که می‌توانست به صورت ضد زره، ترکش‌زا به منظور مقابله با نیروهای پیاده و خودروهای سبک و یا چتردار به منظور افزایش برد حملات دور ایستا منفجر شود. فیوز این موشک نیز می‌تواند سرجنگی را در هوا یا پس از برخورد منفجر کند که بسته به نوع هدف، موشک خود تصمیم می‌گیرد در چه حالتی منفجر شود.

یک فروند جنگنده سبک مانند F-16 در حالت استاندارد می‌تواند 4 پخش کننده مهمات (یا به بیانی دیگر غلاف) هر یک شامل 4 موشک LOCAAS حمل و در مجموع 16 تیر موشک همراه خود ببرد. برای یک جنگنده سنگین نظیر F-15E شمار غلاف‌ها به 5 و در مجموع 20 موشک حمل می‌کرد. جنگنده‌های پنهانکار و رادارگریز F-22 و F-35 نیز درون دو دهلیز داخلی حمل مهماتی که زیر بدنه دارند،‌ 2 غلاف 8 موشکی حمل و همچون F-16 تا 16 تیر با خود می‌بردند.

برای بمب افکن‌ راهبردی B-52 و بمب افکن پنهانکار و رادارگریز B-2 نیز 16 غلاف 4 موشکی و برای بمب افکن راهبردی فراصوت B-1 نیز 30 غلاف 4 موشکی در نظر گرفته شده بود. بدین ترتیب یک هواپیمای بمب افکن به تنهایی قادر بود یک هنگ زرهی را کاملا مورد هدف قرار دهد و تماما نابود کند. و یا جنگنده‌های پنهانکار F-22 و F-35 با حمل 16 تیر LOCAAS یک آتشبار کامل از سامانه‌های پدافندی S-300 یا S-400 را نابود سازند.

یک جنگنده عادی نیز می‌تواند با یک نوبت پرواز، چندین خط آتش و آتشبار توپخانه و راکت انداز را تماما از بین ببرد. پرتابگرهای موشک بالستیک، شناورهای سبک، انواع خودروها، ایستگاه‌های راداری، مخابراتی، شنود و جنگ الکترونیک، دیگر سامانه‌های پدافند هوایی کوتاه برد تا میان برد، مراکز نظامی، پایگاه‌های زمینی، هوایی و دریایی، اردوگاه‌ها، انبارهای مهمات و هر مرکز و هدف نظامی و حیاتی دیگر را می‌توان با استفاده از این سلاح مورد هدف حمله قرار داد.

یکی از محاسن LOCAAS در این است که می‌توان آن‌ها را در شمار بالا راهی هدف کرد تا بدین ترتیب پدافند از مقابله با آن‌ها عاجز باشد. این موشک‌ها هر یک 30 هزار دلار قیمت دارند و در دسته مهمات ارزان قیمت جای می‌گیرند. ضمن اینکه هواگرد با رهاسازی آن از فاصله امن و دور ایستا (خارج از برد آتش دشمن)، بدون آن که خود را به خطر اندازد، تعداد زیادی از اهداف را تنها با یک نوبت پرواز هدف قرار می‌دهد.

لوکاس در ارتفاع 230 متری پرواز تا جستجوگرش بتواند 86 کیلومتر مربع را پویش کند. این موشک که دارای قابلیت تشخیص دوست از دشمن است، پس از کشف هدف نیز از بالا روی آن شیرجه زده تا یک هدف زرهی نظیر تانک اصلی میدان نبرد را از ناحیه بالا که ضعیف‌ترین بخش زره آن محسوب می‌شود مورد اصابت قرار می‌دهد. در این روش که به آن حمله از بالا گفته می‌شود نابودی اهداف، حتی زره‌پوش‌ترین آن‌ها همچون تانک نیز قطعی است.

البته همانطور که پیشتر اشاره شد نیز می‌توان موشک را به صورت دستی هدایت و از نقطه‌ای خاص با زاویه قابل تنظیم مورد اصابت قرار داد تا از نقطه ضعفش هدف قرار گرفته و یا حتی بتوان بدین صورت موشک را از دست آتش احتمالی پدافند دشمن حفظ کرد. لوکاس خود قابلیت انجام مانورهای سنگین و پرفشار را نیز دارد و کاربر انسانی نیز با استفاده از مانورهای گریز در فاز پایانی حمله سبب می‌شود هدف قرار گرفتن آن سخت باشد.

موشک LOCAAS می‌توانست در هر شرایط آب و هوایی و هر ساعت از روز علاوه بر اهداف ثابت، با اهداف متحرک نیز درگیر شود. به لطف سیستم پیوند داده و اتصال به سامانه نبرد شبکه محور، نیروهای خودی نظیر پهپادها می‌توانستند اهداف را کشف و به این پهپاد انتحاری فرمان دهند تا جهت نابودی به سمت آن پرواز کند. همچنین می‌شد در صورت نیاز به منظور اطمینان از هدایت دقیق، ضمن بهره گیری از سیستم هدف یابی و هدایتی خودکار موشک، روی آن نظارت کرد.

این موشک سلاحی بسیار کارآمد بود و انتظار می‌رفت نیروی هوایی 12 هزار فروند از آن‌ها سفارش داده تا از اوایل دهه 2000 وارد خدمت شوند، اما در نهایت پروژه‌اش علی رغم آزمایش‌های موفقی که موشک پشت سر گذاشت، لغو شد. لاکهید مارتین پس از لوکاس موشک مشابه جدیدی به نام SMACM توسعه داد که برد و پیوستگی پروازی بیشتری داشت و از جستجوگر تصویرساز فروسرخ، راداری در کنار لیدار بهره می‌برد، اما مجددا مورد کم لطفی نیروی هوایی قرار گرفت.

با این حال جای چنین تسلیحاتی خالی نماند. در حال حاضر نیروی هوایی و دریایی آمریکا بمب‌های هواپرتاب GBU-53/B StormBreaker موسوم به SDB II را در خدمت دارند که همچون LOCAAS وزن کم و ابعاد کوچکی دارند تا یک جنگنده شمار بالایی از آن‌ها را حمل کند. برای آشنایی با این سلاح می‌توانید اینجا کلیک کند.