یک مطالعهی جدید نشان میدهد که اکثر افراد در مقوله شستن صحیح دست های خود هنگام پخت و پز، حق مطلب را ادا نمیکنند و این میتواند به طور ناخواسته، ورود باکتریهای مضر به درون غذا را در پی داشته باشد.
در یک مطالعهی مشاهدهای که اخیرا وزارت کشاورزی ایالات متحده (USDA) آن را تدارک دید، 383 داوطلب برای پختن برگر بوقلمون و تهیه سالاد در محیطهای از پیش مهیا شده حضور یافتند و در کلیه مراحل آمادهسازی غذا، تحت رصد قرار گرفتند. البته موضوع اصلی این مطالعه، شستن صحیح دست ها توسط شرکتکنندگان نبود اما نتیجه جالبی در خصوص حاصل شد.
پس از تقسیم داوطلبان به دو گروه شاهد (کنترل) و تحت تعلیم، محققان نحوه پخت و پز این افراد را بر اساس اینکه آیا ویدیوی آموزشی تهیه شده توسط USDA را مشاهده و از آن پیروی کردهاند یا خیر، مورد بررسی قرار دادند. در این ویدیو، مخاطبان به استفاده از ابزاری به نام «دماسنج غذایی» تشویق شده بودند تا با اندازهگیری دمای داخلی گوشتهای پخته شده، از سلامت و عاری از میکروب بودن غذایی که بر سر سفره میآورند مطمئن باشند. در واقع این دستورالعمل، به کشته شدن عوامل بیماریزا با رسیدن دمای مغز گوشت به یک حرارت مشخص تاکید داشت.
تقریبا تمامی افراد حاضر در این آزمایش، از شستن صحیح دست های خود غافل بودهاند
برای اندازهگیری میزان احتمالی انتشار آلودگی در آشپزخانه هم، برگرها به RNA نوعی ویروس موسوم به باکتریوفاژ MS2 آغشته شدند. این ویروس برای انسان بیضرر است اما میتوان از آن برای شبیهسازی نحوه و شدت انتشار برخی عوامل بیماریزا نظیر نورو ویروسها که در مسمومیت غذایی نقش دارند استفاده کرد.
پس از ضبط و بررسی کلیه مراحل پخت و پز، این تیم تحقیقاتی متوجه شدند که حدود 97 درصد از داوطلبان، از شستن صحیح دست های خود به گونهای که مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریها (CDC) توصیه کرده است غافل بودهاند.
بر اساس جزوه آموزشی این نهاد، نحوه شستن صحیح دست ها میبایست بدین گونه باشد:
ابتدا دستهایتان را خیس کرده و به کف صابون آغشته کنید. سپس به مدت 20 ثانیه دستها را به هم بمالید. در نهایت دستهایتان را با آب بشویید و با حولهی تمیز یا دستگاه دمنده، خشک نمایید.
آنطور که گزارش شده است، در هر دو گروه آزمایشی به طور میانگین 79.5 درصد از افراد، مرحله مالیدن 20 ثانیهای دستها به یکدیگر را ناقص انجام دادند. بسیاری هم از خیس کردن دستهای خود پیش از آغشته کردن آنها به ماده شوینده غافل شدند. همچنین پروسه خشک کردن دستها نیز توسط اکثر داوطلبان به نحو صحیح صورت نگرفت.
برای دریافتن اینکه داوطلبان چه مقدار از ویروسهای MS2 را با دست زدن به برگرها و غفلت از شستن صحیح دست های خود به محیط آشپزخانه انتقال دادند، محققان اقدام به جمعآوری نمونه کردند. بر این اساس تقریبا نیمی از افراد گروه شاهد، ظروف حاوی ادویهجات و حدود 11 درصد نیز دستگیره یخچال و شیر آب را با دستهای آلودهی خود، آغشته به ویروس MS2 کرده بودند. حتی 5 درصد از این افراد، آلودگی را از برگرها به درون سالاد نیز انتقال دادند.
همچنین بخوانید:
به گفتهی طراحان آزمایش، میزان آلوده شدن سالاد در این مطالعه آنچنان بالا نبوده است اما به هر حال این رقم نیز نشان میدهد که احتمال انتقال میکروب به مواد غذایی در حین آشپزی وجود دارد و میبایست در این مورد حساسیت بیشتری به خرج داد.
اما در گروه تحت تعلیم، که ویدیوی آموزشی استفاده از دماسنج غذایی را مشاهده کرده بودند، 66 درصد افراد از تاثیر مثبت این ویدیو در نحوه آشپزی خود سخن گفتند. البته به گفتهی محققان، تنها پختن گوشت با حرارت مناسب ضامن سلامت غذایی که بر سر سفره میآید نیست؛ زیرا همانطور که نتایج نشان داد غفلت از شستن صحیح دست ها ، انتشار آلودگی و حتی انتقال میکروب به درون سالاد را در پی دارد که معمولا به صورت پخته سرو نمیشود.
همچنین بخوانید:
به استناد آمار CDC، سالیانه 128 هزار امریکایی در اثر بیماریهای ناشی از خوردن غذای آلوده راهی بیمارستان میشوند؛ موضوعی که USDA را بر آن داشته است تا ویدیوهای آموزشی بیشتری را تولید و پخش کند. به گفتهی «کارمن روتنبرگ» سخنگوی این نهاد:
باکتریها را نه میتوان دید، نه بو کشید و نه حس کرد. اما به سادگی و با شستن صحیح دست ها میتوان از آلوده شدن غذا و محیط آشپزخانه به میکروبهای مضر جلوگیری کرد.
البته اکثر میکروبهای موجود در محیط اطراف ما، بیماریزا نیستند. بنابراین جای نگرانی در مورد آنها وجود ندارد و نیازی به ضدعفونی کردن وسواس گونهی محیط آشپزخانه نیست. تنها کافیست هنگام آماده کردن غذا، شستن صحیح دست ها با آب و صابون فراموش نشود.