باستانشناسان هر ساله برای کشف اسرار جدیدی از گذشته حفاریهایی را آغاز میکنند که منجر به پیدایش اکتشافات باستانی شگفتانگیزی میشود. در ادامه نگاهی به 10 مورد از این اکتشافات باستانی که در سال 2021 به ثبت رسیدند خواهیم انداخت.
باستان شناسی تنها علمی است که به ما امکان کاوش در اسرار گذشته را میدهد و ما میتوانیم سوار بر این ماشین زمان به اسرار زمین پی ببریم. در چند دهه اخیر، باستان شناسان به جای استفاده از روشهای قدیمی، بر فناوریهایی مانند رادار نفوذی زمین، میکروسکوپهای الکترونی، توالییابی DNA و استفاده از بیلهای مکانیکی تکیه کردهاند. با وجود این تجهیزات و تکنیکهای مناسب، دانشمندان و پژوهشگران حوزه باستان شناسی به ما این امکان را میدهند که گذشته را بازسازی کرده و اتفاقاتی که در سالها پیش رخ داده را تصور کنیم.
در سال 2021، مجموعهای از رازهای باستانی توسط باستان شناسان کشف شد. این اکتشافات باستانی میتواند دریچهای جدید در مطالعات تاریخی را به روی پژوهشگران عرصه باستان شناسی باز کند. در اینجا لیستی شامل 10 مورد از برجستهترین اکتشاف باستانی که در سال 2021 به ثبت رسیدهاند را آماده کردهایم که در ادامه به معرفی مختصری از هر یک از آنها خواهیم پرداخت.
10. برچسب برده
در اواسط قرن 19م و در محوطه دانشگاه شهر چارلستون، بقایای یک برده کشف شد که توسط اربابش با یک برچسب نشاندار شده بود. چنین برچسبهایی که از اواخر قرن هجدهم تا سال 1865 رواج داشتند، دارای شمارههای ثبت بوده و افراد برده را بر اساس مشاغلشان، مانند نجار، آهنگر، ماهیگیر، یا خدمتکار خانگی، شناسایی میکردند.
این مثال، نشان دهنده شماره 731، مربوط به سال 1853 است و با کلمه خدمتکار مهر شده است. باستان شناس گرنت گیلمور از کالج شهر چارلستون میگوید: «در حالی که سایر شهرهای جنوبی ترتیبات کار استخدامی مشابهی داشتند، چارلستون تنها شهری بود که چنین برچسبهایی را تولید میکرد.»
این کشف باستانی جدید، اولین شی مربوط به دوران بردهداری است که برخلاف بسیاری از نمونههای دیگر که اکنون در دست کلکسیونرهای خصوصی هستند، از دل زمین بیرون کشیده شه و در موزه نگهداری میشود. این برچسب را ممکن است یک برده در اجاق گاز دور انداخته باشد، یا ممکن است کسی روزی آن را گم کرده باشد.
از آنجایی که این برچسب در جایی کشف شده که قبلا آشپزخانه بوده است، سوابق اموال آشپزخانه و کسانی که در آن کار میکردند ممکن است به ارتباط شی با افراد برده شده کمک کند. برنارد پاورز، مورخ کالج چارلستون، میگوید: «این اشیاء نماد بردهداری شهری و شیوه کار آن در شهر چارلستون هستند.»
9. گور دسته جمعی صلیبیان
یک گور دسته جمعی شامل بقایای حداقل 25 سرباز که در هنگام دفاع از صیدون و تحت کنترل مسیحیان در طول جنگهای صلیبی کشته شدند، در حفاریهای نزدیک به قلعه شهر سنت لوئیس کشف شد.
باستان شناسان یک سگک کمربند به سبک صلیبیان فرانسوی زبان و همچنین یک سکه متعلق به سال های 1245 تا 1250 را در این گور کشف کردند. این اشیاء آنها را به این نتیجه رساند که این افراد احتمالاً در جریان حمله سال 1253 توسط ارتش سلطنت مملوک کشته شدهاند، یک امپراتوری اسلامی که از سال 1250 تا 1517 مصر، بخش بزرگی از شام و بخشی از شبه جزیره عربستان را در بر میگرفت.
ریچارد میکولسکی، باستان شناس دانشگاه بورنموث، میگوید که تعداد زیادی زخم که در ناحیه گردن این مردان وجود دارد نشان میدهد که آنها توسط مهاجمانی که سوار بر اسبهای درشت هیکل قرون وسطایی بودند، با سلاحهایی مانند شمشیر، تبر و چماق یا گرز جنگی کشته شدهاند.
این مورد از اکتشافات باستانی تنها یکی از چند گور دسته جمعی از صلیبیون است. میکولسکی میگوید: «برای دورهای که قرار است پر از خشونت و درگیری باشد، ما در واقع شواهد فیزیکی بسیار کمی از نبرد جنگهای صلیبی داریم.»
8. راز عبور وایکینگها از اقیانوس اطلس و اتفاقات پس از آن
هنگامی که یک سکونتگاه در L’Anse aux Meadows، مکانی در شمال نیوفاندلند، برای اولین بار در دهه 1960 کشف شد، سبک ساختمانهای موجود در آن مشخص کرد که توسط وایکینگهایی ساخته شدهاند که از گرینلند به آنجا مهاجرت کرده بودند.
موضوع جالب و بحث برانگیز راجب این سکونتگاه این بود که وایکینگها دقیقاً چه زمانی سفر خود را به آن مکان آغاز کردند و به اولین اروپاییهایی تبدیل شدند که توانستند از اقیانوس اطلس عبور کنند. اکنون، تیمی از محققان به رهبری مارگوت کویتمز از دانشگاه گرونینگن، از روش جدیدی برای تعیین زمان دقیق حضور وایکینگها استفاده کردهاند. این کار با تعیین کردن قدمت چوبهای موجود در این سکونتگاه انجام شد.
محققان از یک طوفان خورشیدی نادر که در سال 992 پس از میلاد رخ داد، استفاده کردند و مقدار کربن 14 رادیواکتیو جذب شده توسط درختان را به میزان قابل توجهی افزایش دادند. با شناسایی حلقه درخت حاوی سطوح بالایی از کربن رادیواکتیو در هر یک از سه نمونه چوب، و سپس شمارش تعداد حلقهها تا پوسته چوب، آنها دریافتند که همه چوبها از درختانی هستند که در سال 1021 پس از میلاد قطع شده بودند.
بیرجیتا والاس، باستانشناس بازنشسته پارکهای کانادا که دههها در این مکان کار کرده است، میگوید: «به نظر نمیرسد وایکینگها در آن زمان قصد تصاحب L’Anse aux Meadows را داشته باشند. این سکونتگاه برای آنها همانند پایگاهی برای اکتشاف بیشتر و دروازهای به سایر تمدنها بود. آنها سفر میکردند که ببینند چه چیزی در این قلمرو جدید وجود دارد که میتواند برایشان مفید باشد.»
طبق اطلاعات موجود، از جمله منابع مورد علاقه آنها که از جنوب آن منطقه، نیوبرانزویک امروزی، جمع آوری کردند، الوارهای چوب سخت، مغز میوهها و احتمالاً انگور بود. پس از یک دهه یا بیشتر، وایکینگها به سمت دریاها بازگشتند. والاس در این باره میگوید: «آنها نتیجه گرفتند که این سرزمین بسیار خوبی است، اما به دلیل بومیان موجود در منطقه، در آنجا احساس خطر کردند، بنابراین تصمیم گرفتند به گرینلند برگشته و در آنجا بمانند.»
7. نشانگر مرزی کمیاب
یک سنگ کمیاب که زمانی مرز محوطه مقدس روم باستان را مشخص میکرد، توسط کارگرانی که سیستم فاضلاب شهر را بازسازی میکردند، کشف شد. این مورد از اکتشافات باستانی با ارتفاع شش فوت، در زمینی که تقریباً 2000 سال پیش در آن قرار گرفته بود، یافت شد و یکی از تنها 10 مورد از نوع خود است که تاکنون کشف شده است.
نشانگر، که با عنوان cippus شناخته میشود، یکی از دهها موردی بود که در اطراف شهر برای علامتگذاری پومریوم، منطقه مقدسی که فعالیتها توسط مجموعهای از قوانین سختگیرانه دیکته میشد، نصب شده بود. به عنوان مثال، هیچ کس را نمیشد در محدوده آن دفن کرد و عبور از مرز آن ممنوع بود.
این سنگ یک حصار نمادین مرزی بین رم، شهرها و قلمروهای دورافتاده اطراف بودکه فعالیتهای مذهبی را از زندگی مادی و نظامی جدا میکرد. زمانی که روم در حال رشد و پیشرفت بود، پومریوم نیز به طور دورهای گسترش مییافت. یک افسانه رومی معتقد است که رومولوس، بنیانگذار اسطورهای شهر، پومریوم اصلی را در قرن هشتم قبل از میلاد خلق کرد. کتیبهای بر روی سنگ تازه کشفشده وجود دارد که نشان میدهد این نشانگر مرزی در سال ۴۹ پس از میلاد، زمانی که امپراتور کلودیوس بهطور قابل توجهی محدودههای شهر را تغییر میداد، ساخته شده است.
6. نقشه عصر برنز
باستانشناسان در یکی از اکتشافات باستانی جدید خود، قدیمیترین نقشه سنگی اروپا را در غرب فرانسه شناسایی کردهاند که به نظر میرسد این نقشه به عصر برنز یعنی سالهای ۲۱۵۰ تا ۱۶۰۰ سال پیش از میلاد مسیح متعلق است.
هنگامی که تیمی از محققان به رهبری کلمان نیکولا، باستان شناس دانشگاه بورنموث، برای اولین بار عکسهای یک تخته سنگ شکسته را که در موزه ملی باستان شناسی فرانسه نگهداری میشد، دیدند، شگفت زده شدند. روی این تخته سنگ نقوش عجیبی حک شده بود که توسط شبکهای از خطوط به هم متصل شده بودند. این موضوع آنها را به فکر انداخت که این اثر ممکن است نوعی نقشه باشد.
این نقشه سنگی بیش از یک تن وزن دارد و در سال 1900 در شهر بریتانی حفاری شده بود، جایی که یکی از دیوارهای یک مقبره سنگی وجود دارد که مربوط به اواخر عصر برنز اولیه بوده است. بیش از یک قرن بود که نیکلاس و همکارانش، از جمله ایوان پیلر از دانشگاه بریتانی غربی و مؤسسه ملی تحقیقات باستانشناسی فرانسه، در حال بازیابی این نقشه بودند تا اطلاعت دقیقتری نسبت به آن به دست بیاورند.
باستان شناسان با بررسیهای فراوان دریافتند که یک گودال مثلثی شکل در لبه سمت چپ نقشه سنگی وجود دارد که به شکل دره رودخانه اودت، جایی در نزدیکی محل کشف آن است. در ادامه این پژوهشها، باستان شناسان یک شبکه از شکلهای متفاوت حک شده که با خطهایی به هم مرتبط میشوند را شناسایی کردند. برخی از اشکال، مانند ذوزنقه حک شده در مرکز این اثر، احتمالا برای تاکید بر اهمیت آن، عمیقتر کنده شده است.
تیم نیکلاس به این نتیجه رسیدند که این نقشه سنگی از منطقهای به ابعاد 19 مایل در 13 مایل است و قدمت آن به حدود 2150 تا 1600 قبل از میلاد میرسد. نیکلاس میگوید: «این قدیمیترین نقشه قلمرویی است که در اروپا وجود دارد. نقوشی که در مرکز این مورد از اکتشافات باستانی وجود دارد ممکن است یک محوطه خاص را مشخص کند که محققان را به این پیشنهاد سوق دهد که این نقشه قلمرو پادشاهی کوچک عصر برنز را به تصویر میکشد و هدف آن ادعای مالکیت این قلمرو بوده است.»
این اثر تاریخی اولین بار در سال ۱۹۰۰ و در جریان کاوشهای شخصی پل دو شَتولیه، یک باستانشناس آماتور، در تپههای منطقه سن بلک شهر برتانی کشف شد. شتولیه این حکاکی اسرارآمیز را همراه با سایر قطعات تاریخی کشف شده در حفاریهایش بارها در نمایشگاههای خصوصی به نمایش عموم مردم گذاشت.
5. قدیمیترین نقوش بهجای مانده از حیوانات
دوازده تابلو که تصاویر شتر و الاغهای وحشی را به تصویر میکشند، اکنون به عنوان قدیمیترین نقش برجسته حیوانات در اندازه واقعی شناخته شدهاند. محققان با استفاده از تکنیکهایی مانند تجزیه و تحلیل آثار ابزار و فرسایش، و همچنین استفاده از اطلاعات اکتشافات باستانی مربوط به تاریخگذاری رادیوکربن، قدمت نقوش برجسته را در جایی که به عنوان مکان شتر شناخته میشود، قدمت این آثار را مربوط به اواسط هزاره ششم قبل از میلاد تعیین کردند.
در دوره نوسنگی (حدود 8000 تا 3000 قبل از میلاد)، شمال عربستان بسیار مرطوبتر از اکنون بود و عشایر گوسفند، گاو و بز را نگهداری کرده و حیوانات زیادی را در حیات وحش شکار میکردند. حیوانات نقش مهمی در وجود گلهداران داشتند. این موضوع ممکن است به توضیح اینکه چرا آنها نقش برجستههای عظیمی از حیوانات را ایجاد کردهاند کمک کند.
ماریا گوآگنین، یک باستان شناس از موسسه ماکس پلانک، توضیح میدهد که ثبت تصویر و نقوش زیبا و واضحی از حیوانات برای قرنها انجام میشد و احتمالاً طی سالها نقوش برجسته جدید به صورت دورهای به آنها اضافه میشد. حتی زمانی که جزئیات شروع به محو شدن میکردند، آثار قدیمی دوباره حک میشدند تا برای آیندگان به یادگار بمانند.
گوآگنین در مورد هنرمند بودن مردان عصر نوسنگی، که در بالای صخرهها سنگنگاری میکردند، هیچ تردیدی ندارد و معتقد است افرادی که هرگز نمیتوانستند حیوان را به صورت زنده در حین کندهکاری ببینند، قطعا هنرمندان ماهری بودند. او در مورد آنها میگوید: «سطح طبیعتگرایی و جزئیات در این تصاویر شگفتانگیز است. مهارت فنی و تلاش جامعه در خلق این نقش برجستهها، گواه بر اهمیت هنر در زندگی اجتماعی و نمادین گلهداران نوسنگی شمال عربستان است.»
4. اولین آمریکاییها
تحقیقات جدید نشان میدهند مردم جنوب ایتالیا بیش از ۱۵۰ سال قبل از کریستوفر کلمب، از وجود قاره آمریکا اطلاع داشتند و این قاره قبل از او کشف شده بود. اما در طول دو دهه گذشته، باستان شناسان تعدادی مکان را کشف کردهاند که نشان میدهد افرادی برای اولین بار در 16000 سال پیش وارد قاره آمریکا شدند(قبل از کریستوفر). برخی از محققان مکانهایی را کاوش کردهاند که حتی تاریخهای دقیقتری را به دست آوردهاند، اما سایر محققان مشروعیت این اکتشافات باستانی را زیر سوال برده و استدلال میکنند که تاریخهای به دست آمده از آنها منطقی نیست.
اکنون، تاریخگذاری رادیوکربنی مواد مرتبط با ردپای فسیل شده انسان در پارک ملی وایت سندز، نشان داده است که مردمی ۲۳ هزار سال پیش در آمریکای شمالی زندگی میکردند. این ردپاها بخشی از صدها آثار فسیل شده انسان هستند که باستان شناسان آنها را در پارکی یافتند که زمانی در سطوح گلآلود اطراف یک دریاچه خشک شده باقی مانده بود.
تیمی متشکل از باستان شناسان دانشگاه کورنل، از جمله تامی اوربان، مجموعهای از این فسیلها را شناسایی کردند که عمدتاً توسط نوجوانان و کودکان خردسال به جا مانده بود. تاریخگذاری رادیوکربنی دانههای گیاهان آبزی که در زیر و بالای شش مورد از این فسیلها یافت میشوند، نشان میدهند که این آثار بین 23000 تا 21000 سال پیش ایجاد شدهاند.
3. اولین چرمسازان
در حالی که حدود 12000 تکه استخوان از غار Contrebandiers در نزدیکی سواحل اقیانوس اطلس کشف شده است، باستانشناس امیلی هالت از مؤسسه ماکس پلانک، متوجه شد که برخی از آنها کاملا صاف و براق هستند، گویی از عمد توسط انسان تراش خوردهاند. پس از مشورت با همکاران، او به این نتیجه رسید که 62 قطعه از این قطعات، ابزارهای استخوانی هستند که به دست انسان شکل گرفته و مربوط به 120000 تا 90000 سال پیش هستند. اینها شامل تعدادی ابزار ساخته شده از استخوانهای دنده حیواناتاند که به دلیل استفاده در خز و چرمسازی شناخته میشوند.
هالت می گوید: «هنگامی که پوستی از یک حیوان در دسترس است، مراحل زیادی برای تبدیل آن به چرم باید طی شود تا انعطاف پذیر، صاف و آماده پوشیدن باشد. این ابزارها بافتهای همبند و چربیها را بدون سوراخ کردن و آسیب رساندن به پوست از بین میبرند تا چرمی مناسب پوشیدن بسازند.»
هالت در میان این مجموعه، استخوانهای گوشتخوارانی مانند روباه شنی، شغالهای طلایی و گربههای وحشی را نیز شناسایی کرد که نشانههایی داشتند که نشان میداد پوست آنها به دلیل خزشان کنده شده بود. به نظر میرسد که استخوانهای گوشتخواران و ابزارهای استخوانی با هم، اولین شواهد شناخته شده از صنعت چرمسازی در گذشته را ارائه میدهند.
این مورد از اکتشافات باستانی به خوبی با مطالعات ژنتیکی قبلی در مورد شپشهای لباس مطابقت دارد که نشان میداد لباس برای اولین بار توسط انسانها در آفریقا تا 170000 سال پیش مورد استفاده قرار گرفته است. هالت میگوید این امکان نیز وجود دارد که افراد غار «کنتربندیر» برای ساختن زیورآلات شخصی نمادین، چرم تولید کنند تا با استفاده از آن مهرههای کوچک را به هم ببندند. صدف های سوراخ شده از جنس حلزون ناساریوس که مربوط به همان زمان استخوانها است نیز در این غار پیدا شده است.
2. اولین هنرمندان جهان
اولین هنر صخرهای جهان ممکن است توسط دو کودک خلاق ساخته شده باشد که بین 226000 تا 169000 سال پیش در تبت زندگی میکردند. هنرمندان جوان، شامل نئاندرتالها یا اعضای گونههای مرتبط دنیسووا، مجموعهای از ردپاها و دستهای نزدیک به هم را بر روی نوعی سنگ آهک به نام تراورتن، از خود به جای گذاشتند. تراورتن که در اطراف چشمههای معدنی ساخته میشود، در ابتدا به اندازهای نرم است که میتواند آثار را در خود نگه دارد. این سنگهای نرم در نهایت میتوانند پس از سالها سخت شوند و برای هزاران سال باقی بمانند.
دیوید ژانگ، زمین شناس و باستان شناس محیط زیست دانشگاه گوانگژو، میگوید: «اکتشافات باستانی دیگری در سنگ تراورتن و در نزدیکی چشمه آب گرمی که آثار کودکان در آنجا کشف شد، یافت شده است. مردم محلی این آثار را با بودا مرتبط میدانند، آنها همچنین از این نقشها متحیر شدند، زیرا بسیار کوچک هستند.»
ژانگ و همکارانش برای مشخص کردن زمان احتمالی ایجاد این آثار، از تاریخگذاری سری اورانیوم استفاده کردند. طی این پژوهش، آنها مقادیر کمی از اورانیوم و توریم را در رسوبات کربنات کلسیم مانند تراورتن بررسی میکنند تا مشخص کند چه زمانی آثار بر روی سطح سنگ باقی مانده است. از آنجایی که اورانیوم با سرعت مشخصی به توریم تجزیه میشود، محققان توانستند سن تراورتن را از نسبت این دو عنصر محاسبه کنند.
ژانگ میگوید: «من از نتیجه این تاریخگذاری شوکه شدم! آنها متعلق به زمانهای بسیار دور هستند و هیچ توضیحی برای نحوه گروه بندی آنها وجود ندارد.»
1. شهر طلایی
این مکان سکونتگاهی است که هزاران سال در زیر شنها مدفون بود و قرنها از دید باستان شناسان پنهان بوده است. اعتقاد بر این است که این شهر یکی از بزرگترین شهرهای مصر باستان بوده که تاکنون توسط باستان شناسان کشف شده است.
زمانی که باستان شناسان شروع به جستجوی معبد پسر فرعون، توت عنخ آمون (حدود 1336-1327 قبل از میلاد) در امتداد کرانه غربی رود نیل در اقصر کردند، این مکان بهصورت شانسی کشف شد. چیزی که آنها در عوض معبد یافتند، یک سکونتگاه شهری و دست نخورده، پر از خانهها، خیابانها و دیوارها بود که ارتفاع برخی از آنها به 10 فوت میرسید.
کتیبههای هیروگلیف نشان میدهند که این شهر تهن آتن یا آتن خیرهکننده نامیده میشود و توسط پدربزرگ توتانخ آمون، آمنهوتپ سوم (حدود 1390–1352 قبل از میلاد) تأسیس شده است. زاهی حواس، مدیر پروژه میگوید: «من این شهر را «شهر طلایی» مینامم؛ زیرا مربوط به دوران سلطنت آمنهوتپ سوم است که دوران طلایی مصر باستان بود.»
آتن مرکز اصلی اداری و صنعتی مصر بود و وضعیت قابل توجه حفاظت از این شهر، دیدگاه بیسابقهای از زندگی در بیش از 3000 سال پیش را در اختیار محققان قرار داده است. اگرچه تنها حدود یک سوم از محوطه تا کنون کاوش شده است، باستان شناسان خانههایی را کشف کردهاند که شامل اشیائی از جمله ظروف سرامیکی، عروسکهای بچهگانه و قطعات بازی سنگ آهک است.
آنها همچنین نانواییها، آشپزخانهها و سایر مناطق مرتبط با تولید مواد غذایی و همچنین ظرفی حاوی بیشاز 20 پوند گوشت خشک را شناسایی کردهاند که توسط قصابی به نام لووی آماده شده بود. در این شهر همچنین کارگاههایی وجود دارد که خشتها و طلسمهای تزئینی تولید میکردند، و محلهای مسکونی و اداری که با دیوارهای زیگزاگی مشخص احاطه شده بودند.
محققان هنوز نمیدانند که چرا آتن در دوران شکوه و قدرت خود ناگهان به سمت نابودی رفت، اما ممکن است زمانی که پسر آمنهوتپ سوم، آخناتن (حدود 1349–1336 قبل از میلاد) پایتخت مصر را از الاقصر به عمارنا در 250 مایلی دورتر منتقل کرد، این شهر به فراموشی سپرده شده باشد.