درحالی که خودروهای برقی در حال تسخیر بازار هستند، خودروهای هیدروژنی کاملاً به فراموشی سپرده شدهاند. در این مطلب به دلایل شکست خودروهای هیدروژنی در برابر خودروهای الکتریکی میپردازیم.
خودروهای بدون آلایندگی در حال حاضر صنعت خودرو را در دست گرفتهاند و بازار آنها با سرعت بالایی رو به رشد است. در سال 2021 مجموعاً 6.4 میلیون خودروی هیبرید و تمام الکتریکی به فروش رسید. به گزارش Cars.com، بین 24 فوریه تا 25 مارس 2022 جستجو برای خودروهای برقی رشدی 173 درصدی داشته و بنا بر گفته منابع وبسایت Electrek، سفارشات تسلا در هفته دوم مارس نسبت به هفته اول 100 رشد پیدا کرده است.
در شرایطی که خودروهای تمام الکتریکی روز به روز در بازار خودرو پررنگتر میشوند، این سوال به وجود میآید که چرا خودروهای هیدروژنی از قافله جا ماندهاند؟ پاسخ این سوال تنها در چند عامل ساده خلاصه میشود؛ هزینهها، فناوری، ایمنی و زیرساخت. در ادامه نگاهی به علت عدم رشد بازار خودروهای هیدروژنی خواهیم داشت.
علت شکست خودروهای هیدروژنی در برابر خودروهای برقی
خودروهای هیدروژنی در حوالی سال 2010 انقلابی جدید در صنعت خودرو در نظر گرفته میشدند. با این حال، خودروهای برقی به سرعت گوی رقابت را از آنها ربودند تا جایی که امروزه بسیاری از خودروسازان بزرگ نظیر فولکس واگن، حالا به یک تولیدکننده جهانی خودروهای برقی تبدیل شدهاند و تمام محصولات هیدروژنی خود را از خط تولید خارج کردهاند. حالا علت این موضوع چیست؟ بازدهی انرژی همیشه حرف اول را میزند و به گفته خودروساز بزرگ آلمانی بی ام و، بازدهی کلی خودروهای هیدروژنی نصف یک خودروی تمام برقی است.
در خودروهای برقی، انرژی مستقیماً از باتری به سمت پیشرانه منتقل میشود. 5 درصد از هر 100 وات در فرایند انتقال الکتریسیته هدر میرود. این درحالی است که اتلاف انرژی در خودروهای هیدروژنی از همان اول آغاز میشود. هیدروژن باید خنک و به یک ایستگاه هیدروژن منتقل شود و همین 10 درصد از انرژی را تلف میکند. در فرایند تبدیل هیدروژن به الکتریسیته نیز 40 درصد دیگر از دست میرود. نهایتاً حتی 5 درصد دیگر هنگام به حرکت افتادن موتور هدر خواهد رفت تا مجموعاً فقط 38 وات از مجموع 100 وات باقی بماند.
درحالی که کل دنیا روی توسعه هرچه بیشتر فناوری برای افزایش بازدهی است، این ارقام نشان میدهند که خودروهای هیدروژنی چندان گزینه ایدهآلی نیستند.
گرایش به سمت خودروهای سازگار با محیط زیست شتاب قابل توجهی گرفته و از طرفی دیگر، افزایش قیمت بنزین به دلیل جنگ روسیه و اوکراین باعث شده است تا بسیاری از رانندگان به دنبال جایگزینی خودروهای درونسوز خود با خودروهای الکتریکی مقرون به صرفه باشند. قیمت یک خودروی الکتریکی مثل تسلا مدل S پلید به 140 هزار دلار هم میرسد، ولی خودروهای مقرون به صرفه متعددی در محدوده قیمتی 30 هزار تا 40 هزار دلار در بازار پیدا میشوند.
در مقابل، تولیدکنندگان خودروی هیدروژنی سخت در تلاش هستند تا محصولات خود را با قیمتی رقابتی عرضه کنند. گزینههای ارزانتری مثل تویوتا میرای 50 هزار دلاری موجود هستند، اما جزو استثنائات محسوب میشوند.
2021، سالی بود که برنده بلامنازع رقابت خودروهای سازگار با محیط زیست یا اصطلاحاً سبز کاملاً آشکار شد. پژوهشی با عنوان «بازار جهانی خودروهای سواری هیدروژنی» نشان میدهد که از زمان آغاز فروش خودروهای هیدروژنی تا پایان سال 2020، فقط 27,500 دستگاه از آنها به فروش رسیده است. اگرچه در این پژوهش نگاهی امیدوارانه نسبت به موفقیت این خودروها در آینده مشاهده میشود، اما نگرانی مصرفکنندگان نسبت به ایمنی آنها یکی از موانع اصلی به شمار میرود.
فوربس به دو حادثه اشاره کرده است که در خدشهدار کردن تصور عموم نسبت به ایمنی خودروهای هیدروژنی تاثیرگذار بودهاند. در سال 2019 یک کارخانه تولید هیدروژن در سانتا کلارا، کالیفرنیا منفجر شد و تنها چند هفته بعد از آن، یک جایگاه سوخت در نوروژ نیز در آتش سوخت. مردم متوجه شدند سوختی که ناسا برای راکتهای خود از آن بهره میبرد، ایمنترین گزینه ممکن جهت سازگارتر ساختن خودروها با محیط زیست نبوده است.
نبود زیرساختهای لازم برای سوختگیری، آخرین میخ بر تابوت خودروهای هیدروژنی بود. در سال 2019 تنها چند صد جایگاه سوخت هیدروژنی در سراسر جهان وجود داشت که اکثر آنها در ژاپن، آسیا و اروپا متمرکز شده بودند. در جایی مثل ایالات متحده آمریکا، تا ژانویه 2018 فقط 39 جایگاه سوخت عمومی در دسترس بوده که تقریباً همه آنها در کالیفرنیا قرار داشتند.
در عین حال، رویترز از وجود 43 هزار جایگاه شارژ عمومی خودروهای برقی برابر با حدود 120 هزار درگاه شارژ در آمریکا خبر داده است. همین گزارش از تفاوت فاحش زیرساختهای موجود برای این دو نوع خودرو حکایت دارد. خودروهای هیدروژنی زمانی قرار بود انقلابی در صنعت خودرو به پا کنند، ولی حالا بازنده رقابت با خودروهای الکتریکی شدهاند.